Koordinate: 43° 19′ 26" SGŠ, 21° 59′ 26" IGD
Gornja Vrežina je naseljeno mesto u gradskoj opštini Pantelej na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se u istočnom kvadrantu Niške kotline u podnožju Gradca i Detljaka, na 8,5 km od centra Niša. Prema popisu iz 2002. bilo je 1180 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1290 stanovnika). U naselju se nalaze odvojena odeljenja svih osam razreda osnovne škole „Čegar“.
U atarskom prostoru evidentirani su preistorijski i antički nalazi. Na lokalitetu Zanoga, iznad desne rečne obale Nišave, a levo od ušća Suvodolskog potoka, u novoriljanim vinogradima 1934/35. godine nađeni su neolitsko-bronzani predmeti: tvrdo pečene urne bez šara, ćupovi, perle, hrbine itd. Isti lokalitet, pod nazivom Suvodol ispitivao je posle Drugog svetskog rata i Milutin Garašanin (arheolog), a nalaze objavio u delu Preistorija na tlu SR Srbije (Beograd, 1973). Niže današnjeg seoskog naselja prolazio je rimski put Naisus - Raciaria u rimskoj Daciji. Na srednjovekovnu naseljenost Gornje Vrežine posredno ukazuje turski popis 1498. godine, evidentirajući je, pod istim nazivom, kao spahiluk (zeamet) Ibrahim-bega iz Niša, sa 13 domova, 2 samačka, 1 udovičkim domom, sa 2 rajinske vodenice (koje rade cele godine) i sa dažbinama koje iznose 2.498 akči. Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, mesto je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je naziv Gornja Vrezina, a imalo je 13 kuća, 3 udovička domaćinstva, 4 samačka domaćinstva.[1]. O ovom selu ima podataka i u vezi sa niškom bunom 1841. godine kad je zbog delimičnog paljenja dobila manje obeštećenje. Krajem 19. veka (1895. godine) imala je 96 domaćinstava i 946 stanovnika, a 1930. godine u njoj je živelo 160 domaćinstava i 1.254 stanovnika
Posle oslobođenja od Turaka 1878. godine, selo je počelo da jača napuštajući postepeno naturalne i prelazeći na tržišne oblike privređivanja, s primarnom orijentacijom na ratarstvo, stajsko stočarstvo i vinogradarstvo. Relativna blizina Niša doprinela je da se u Gornjoj Vrežini još u kapitalističkoj Jugoslaviji pojavi interes za radnička zanimanja. Posle Drugog svetskog rata, naročito od 1960/62. godine, ovaj interes se pojačao tako da se jedan broj domaćinstava iselio naročito u Naselje Nikola Tesla, većina domaćinstava je prešla na mešovitu privredu, a broj čistih poljoprivrednih domaćinstava se smanjio. Od 1970/75. godine, Gornja Vrežina je postala i imigraciono privlačna. U 1971. godini, u selu su živela 93 poljoprivredna, 170 mešovitih i 13 nepoljoprivrednih domaćinstava.
U naselju Gornja Vrežina živi 965 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,0 godina (40,3 kod muškaraca i 44,0 kod žena). U naselju ima 342 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,45.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
- Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
|
|
Stanovništvo prema polu i starosti [3]
|
|---|
|
m |
|
|
ž |
| ? |
0 |
|
|
1 |
| 80+ |
10 |
|
|
16 |
| 75-79 |
16 |
|
|
35 |
| 70-74 |
35 |
|
|
30 |
| 65-69 |
42 |
|
|
46 |
| 60-64 |
40 |
|
|
33 |
| 55-59 |
35 |
|
|
35 |
| 50-54 |
48 |
|
|
37 |
| 45-49 |
51 |
|
|
49 |
| 40-44 |
41 |
|
|
43 |
| 35-39 |
39 |
|
|
30 |
| 30-34 |
36 |
|
|
34 |
| 25-29 |
38 |
|
|
42 |
| 20-24 |
47 |
|
|
25 |
| 15-19 |
42 |
|
|
31 |
| 10-14 |
37 |
|
|
28 |
| 5-9 |
39 |
|
|
27 |
| 0-4 |
23 |
|
|
19 |
| prosek |
40.3 |
|
|
44.0 |
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.
| Godina popisa
|
1948.
|
1953.
|
1961.
|
1971.
|
1981.
|
1991.
|
2002.
|
| Broj domaćinstava
|
227
|
251
|
283
|
276
|
301
|
324
|
342
|
|
Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.
| Broj članova
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10 i više
|
Prosečan broj članova
|
| Broj domaćinstava
|
34
|
77
|
72
|
78
|
38
|
32
|
8
|
1
|
2
|
-
|
3.45
|
|
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.
| Godina popisa
|
1948.
|
1953.
|
1961.
|
1971.
|
1981.
|
1991.
|
2002.
|
| Broj domaćinstava
|
520
|
137
|
344
|
30
|
9
|
-
|
487
|
|
Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.
| Broj članova
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10 i više
|
Prosečan broj članova
|
| Broj domaćinstava
|
62
|
344
|
76
|
5
|
-
|
|
|
|
|
|
|
|
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
| Pol
|
Ukupno
|
Poljoprivreda, lov i šumarstvo
|
Ribarstvo
|
Vađenje rude i kamena
|
Prerađivačka industrija
|
Proizvodnja i snabdevanje...
|
Građevinarstvo
|
Trgovina
|
Hoteli i restorani
|
Saobraćaj, skladištenje i veze
|
| Muški
|
291
|
78
|
-
|
-
|
122
|
5
|
15
|
25
|
-
|
15
|
| Ženski
|
213
|
125
|
-
|
-
|
41
|
-
|
-
|
17
|
6
|
2
|
| Oba
|
504
|
203
|
-
|
-
|
163
|
5
|
15
|
42
|
6
|
17
|
| Pol
|
Finansijsko posredovanje
|
Nekretnine
|
Državna uprava i odbrana
|
Obrazovanje
|
Zdravstveni i socijalni rad
|
Ostale uslužne aktivnosti
|
Privatna domaćinstva
|
Eksteritorijalne organizacije i tela
|
Nepoznato
|
| Muški
|
-
|
1
|
6
|
4
|
9
|
5
|
-
|
-
|
6
|
| Ženski
|
1
|
1
|
1
|
2
|
13
|
3
|
-
|
-
|
1
|
| Oba
|
1
|
2
|
7
|
6
|
22
|
8
|
-
|
-
|
7
|
Do naselja se može doći prigradskom linjom PAS Niš—Gornja Vrežina (linija br. 17L).
- ↑ „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala na datum 2012-03-15. Pristupljeno 2014-08-24.
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
- Enciklopedija Niša: Priroda, prostor, stanovništvo; izdanje Gradina - Niš, 1995.g. pp. 20.
Srbija
