Giovanni Battista Pergolesi
| Giovanni Battista Pergolesi | |
|---|---|
 | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | 4. januar 1710. Jesi, Italija |
| Smrt | 17. mart 1736. Pozzuoli, Italija |
| Znamenita djela | |
Giovanni Battista Pergolesi (Jesi, 4. januar 1710. – Pozzuoli pokraj Napulja, 17. mart 1736) je bio italijanski kompozitor, violinista i orguljaš. Jedan je od najvažnijih ranih kompozitora komične opere (Opera buffa). Njegova opera seria Il Prigioner superbo imala je dva čina tzv. buffa intermezza pod nazivom Služavka gospodarica (ital. La Serva Padrona). Kasnije je postala veoma popularna kao samostalno djelo, a izvedena je prvi put 28. avgusta 1733. godine postajući remek-djelo italijanskog buffo stila. Njena izvedba u Parizu 1752. godine izazvala je sukob između pristalica ozbiljne francuske opere među kojima su bili kompozitori Jean-Baptiste Lully i Jean-Philippe Rameau i pristalica nove italijanske komične opere, tzv. buffonista. Pergolesi je smatran modelom italijanskog operskog stila tokom ove svađe koja je dvije godine podijelila muzičku zajednicu Pariza.[1]
Biografija[uredi | uredi kod]
Rođen je u gradiću Jesiju u današnjoj provinciji Anconi (u to vrijeme dio papske države). Pergolesi je studirao muziku kod lokalnog muzičara Francesca Santinija, prije odlaska u Napulj 1725. godine, gdje je studirao kod Gaetana Greca i Francesca Fea između ostalih. Najveći dio svog kratkog života proveo je radeći za aristokratske pokrovitelje kao što su grof Colonna Principe di Stigliano i knez Marzio IV Maddaloni Carafa. Giovanni Battista Pergolesi umro je 16. marta 1736. godine u 26. godini života u gradu Pozzuoli od tuberkuloze i sahranjen je u franjevačkom samostanu dan kasnije.[2]
Muzičko stvaralaštvo[uredi | uredi kod]
Poznat je uglavnom kao operski kompozitor, a jedan je od najvažnijih ranih kompozitora komične opere (Opera buffa). Njegova opera seria Il Prigioner superbo imala je dva čina tzv. buffa intermezza pod nazivom Služavka gospodarica (La Serva Padrona). Kasnije je postala veoma popularna kao samostalno djelo. Među ostalim Pergolesijevim operskim djelima je njegova prva opera La conversione e morte di San Guglielmo iz 1731., Lo frate 'nnamorato (Zaljubljeni brat, iz 1732. na tekst na Napuljskom jeziku), L'Olimpiade (31. januar 1735.) i Il Flaminio iz 1735. godine. Sve njegove opere su premijerno izvedene u Napulju, osim Olimpijade koja je prvi put izvedena u Rimu.
Pergolesi je također komponovao i duhovnu muziku, uključujući i Misu u F-duru i njegov Magnifikat u C-duru. Međutim, muzičko djelo Stabat Mater iz 1736. za sopran, alt, gudački orkestar i basso continuo je njegovo najpoznatije sakralno djelo. Djelo je naručeno od strane Confraternità dei Cavalieri di San Luigi di Palazzo povodom godišnje meditacije za Veliki petak u čast Djevice Marije. Pergolesijevo djelo je zamijenilo djelo komponovano od strane Alessandra Scarlattija samo devet godina ranije, ali koje je smatrano "staromodnim" pokazujući kako brzo se promijenio ukus publike. Djelo u cjelini pripada klasičnom stilu u muzici, ali početak u djelu pokazuje Pergolesijevo majstorstvo italijanskog baroknog stila tzv. durezze e ligature, kojeg su odlikovale brojne suspenzije preko brže, prateće bass linije.[2]
Muzička baština i utjecaj na druge kompozitore[uredi | uredi kod]
_2008.JPG)
Pored opera Pergolesi je napisao brojna sekularna instrumentalna djela uključujući i violinsku sonatu i Koncert za violinu (violin concerto). Znatan broj instrumentalnih i sakralnih djela koja su pripisivana Pergolesiju su se kasnije pokazala da su pripadala nekom drugom. Veliki dio baleta Pulcinella Igora Stravinskog koji je navodno obrađivao djela Pergolesija se zapravo zasnivao na radovima drugih kompozitora, a posebno Domenica Galla. Djelo Concerti Armonici je poznato da je djelo kompozitora Unico Wilhelma van Wassenaera. Njegovo muzičko djelo Stabat Mater je bilo osnova za kantatu Johanna Sebastiana Bacha Tilge, Höchster, meine Sünden (sh. Ukloni moje grijehe svevišnji), BWV 1083.[2]
Muzika Pergolesija u modernoj kinematografiji[uredi | uredi kod]
Pergolesijevo djelo Salve Regina je imala istaknuti nastup u filmu Farinelli iz 1994. godine, u kojem operski pjevač Farinelli pjeva jedini duet iz djela Stabat Mater Dolorosa. Također, dijelovi iz ovog istog Pergolesijevog muzičkog djela su korišteni u filmu Jesus of Montreal. Treći dio (Quis est homo) iz ovog istog muzičkog djela se koristio kao muzika za film Smilla's Sense of Snow; posljednji dio je korišten u filmu Amadeus i u filmu Mirror Andreja Tarkovskog. U filmu Cactus australijskog režisera Paula Coxa su također korišteni dijelovi iz Pergolesijevog djela Stabat Mater.[2]
Povezano[uredi | uredi kod]
Reference[uredi | uredi kod]
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Besplatne partiture čiji je autor Giovanni Battista Pergolesi na stranici International Music Score Library Project
- Na stranici Mutopia Project mogu se naći kompozicije autora Giovanni Battista Pergolesi
- Fondazione Pergolesi Spontini of Iesi
- Istituto Internazionele per lo studio del '700 musicale napoletano
- listening to the music of Pergolesi on RADIO ‘700 Arhivirano 2011-07-26 na Wayback Machine-u
- Ursula Grace Fuller performs Pergolesi's composition "Se tu m'amie, se sospiri"
- The Early Music ensemble Voices of Music performs the entire Stabat Mater of Pergolesi in HD Video on original instruments
