Formentera
Formentera
| |
|---|---|
 | |
| Podaci | |
| Lokacija | Sredozemno more |
| Arhipelag | Baleari (Pitiusas) |
| Koordinate | |
| Država |  Španjolska
|
| Glavno naselje | San Francisco Javier |
| Površina | 83[1] km² |
| Broj stanovnika | 12,216[2] |
.jpg) | |
Formentera je najmanji i najužniji otok arhipelaga Baleari u Španjolskoj.[3]
Geografske karakteristike[uredi | uredi kod]
Formentera leži 6 km južno od Ibize u Sredozemnom moru. Otok ima površinu od 83 km², trokutaste je forme pa ima obalu dugu 69 km, a dug je 19 km[1] i širok 2 km.[3] Najviše brdo La Mola ima 193 metara.[3]
Otok administrativno podpada pod Autonomnu pokrajinu i Provinciju Baleari. Čitav otok je zajedno sa obližnjim otocima Espalmador i Espardell jedna općina[1] od 12,216 stanovnika[2] u kojoj ima pet naselja; San Fernando, El Pilar de La Mola, La Sabina, Es Pujols i San Francisco Javier koji je sa svojih 1,471 stanovnika[4] najveće naselje na otoku i njegov administrativni centar.
Formentera na sjeveru ima dva plitka zaljeva, veći Pudent i manji Peix koji su se koristili za solane.
Klima[uredi | uredi kod]
Formentera ima blage zime i topla ljeta. Prosječna godišnja temperatura iznosi oko 18 °C, ljeti 25 °C, a zimi 11 °C. Padavina je malo oko 400 l / m2 godišnje. Najviše kiše pada u jesen i proljeće. Zime su vjetrovite, zbog tog je otok kojiput odsječen od Ibize.[1]
Historija[uredi | uredi kod]
Megalitski grobovi najstariji su dokaz naseljenosti otoka, a najpoznatiji je - Ca na Costa na periferiji popularnog ljetovališta Es Pujols koji datira iz 2. milenija pne.. To je najspektakularnija megalitska grobnica na Balearima, sa velikim kamenim dolmenima.[5]
Feničani iz Kartage osnovali su koloniju na Ibizi 654. pne., koja je postala jedna od najvažnijih na Zapadnom Mediteranu, ono što je kuriozum da na Formenteri nema nikakvog traga nekom feničkom naselju.[5] Nakon njih Ibizu i Formenteru su kolonizirali Grci, i dali im ime Pitiuses (Pinijski otoci), koje se za njihov maleni arhipelag koristi i danas.
Oko 200. pne. došli su Rimljani i sagradili utvrdu pored Es Calóa, čiji se temelji i danas mogu vidjeti. Za rimskih vremena na Formenteri je živjelo poprilično stanovnika, što se vidi iz brojnih arheoloških nalaza. Otok su uglavnom koristili za uzgoj žitarica pa su ga zato i nazvali Frumentaria (od latinskog frumentarium=žitarice) od tog je vremenom ispalo današnje ime Formentera.[5]
Nakon Pada Rimskog Carstva u 5. vijeku, otokom su isprva zavladali Vandali, a nakon njih Bizantinci. Prvi Mauri stigli su do Ibize i Formentere - 711., ali su tek početkom 10. vijeka potpuno zavladali otocima.[5] Mauri su donijeli nova znanja o navodnjavanju i tako unaprijedili poljoprivredu, poneka od njihovih rješenja koriste se i danas.[5]
Formenteru je Maurima preoteo - 1235. aragonski kralj Jaime I, pa je od 1256. postao dio Krune Aragona, a kasnije Španjolske.[5]
Nakon što je Kolumbo 1492. otkrio Ameriku, trgovinu po Mediteranu postala je manje važna, pa je španjolski dvor izgubio interes za Baleare, pa tako i za Formenteru, koja je što zbog loših žetvi a još više zbog pljački Berberskih pirata potpuno napuštena i prepuštena piratima.[5]
Krajem 17. vijeka ljudi su se ponovno počeli naseljavati na Formenteru. Sve do druge polovice 19. vijeka stanovništvo otoka životarilo je od poljoprivrede, ribarstva i solarstva. Zbog teških životnih prilika i siromaštva puno ljudi je emigriralo u zemlje Centralne i Južne Amerike.[5]
Za vrijeme Španjolskog građanskog rata (1936. - 1939.) Formentera je bila poprište žestokih sukoba sa Frankistima, koji su uz pomoć Musolinija na kraju pobijedili. Između 1939. - 1942. na Formenteri je postojao koncentracijski logor za republikance.[5]
Privreda i transport[uredi | uredi kod]
Sve do 1980-ih solane su bile glavni izvor prihoda za otočane, ali je zbog pada potražnje 1985. proizvodnja drastično opala.[3] Danas je ekonomiju otoka najvažniji turizam, u kom prihode ostvaruje 75 % stanovnika, ostatak se bavi poljoprivredom, solarstvom i zanatstvom.[1]
Otok nema aerodrom, ali je dobro povezan brodskim i trajektnim vezama sa Ibizom.
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „The island” (engleski). Islas Baleares. Pristupljeno 6. 05. 2019.
- ↑ 2,0 2,1 „Spain: Illes Balears” (engleski). City population. Pristupljeno 06. 5. 2019.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Quick facts about Formentera ” (engleski). Ibiza Spotlight. Pristupljeno 6. 05. 2019.
- ↑ „San Francisco Javier” (engleski). City population. Pristupljeno 06. 5. 2019.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 „The History of Formentera” (engleski). Ibiza Spotlight. Pristupljeno 6. 05. 2019.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- The island (en)