El Djem
El Djem
الجمّ | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 35°17′N 10°42′E / 35.283°N 10.700°E | |
| Država |  Tunis
|
| Vilajet | Mahdia |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Adel Farhat |
| Površina | |
| - Ukupna | 97.4 km² |
| Visina | 115 |
| Stanovništvo (2014.) | |
| - Grad | 21,234[1] |
| - Urbana gustoća | 682.4 stan./km² |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC) |
| Poštanski broj | 5160 |
| Karta | |
  El Djem Pozicija El Djema u Tunisu | |
El Djem (arapski: الجمّ, čita se El Džemu, rimski Thysdrus) je grad i općina od 21,234 stanovnika[1] na istoku Tunisa u Vilajetu Mahdia.[2]
El Djem je slavan zbog svog Amfiteatra, jednog od najvećih na svijetu koji je 1979. uvršten na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Africi.[3]
Geografske karakteristike[uredi | uredi kod]
El Djem leži na vratima Tuniskog Sahela[2], udaljen 210 km južno od glavnog grada Tunisa[3] i 42 km od svog administrativnog centra Mahdije.
Historija[uredi | uredi kod]
Rimski Thysdrus je najvjeratnije izrastao na mjestu starijeg feničkog naselja doseljevanjem cezarovih legionara veterana - 45. pne.[4] (ili 46. pne.[3]) Status municipija dobio je za vladavine cara Septimija Severa (193.-211.), a 244. i status kolonije pa je imao status slobodnog grada (civitas libera)).[4]
Taj kraj nije bio suh kao danas pa je bio poznat po velikoj količini i kvalitetnih maslina, što je osiguralo prosperitet Thysdrusa.[3]
Krajem 2. vijeka imao 30.000 stanovnika i smatran je vodećim proizvođačem maslinovog ulja u Provinciji Afrika.[3] Svoje bogatstvo i status pokazao je izgradnjom velikog amfiteatra, najvećeg rimskog spomenika u Africi, od kog je veći jedino rimski Koloseum.[4]
Propast Thysdrusa[uredi | uredi kod]
Crni dani za Thysdrus nastupili su u 3. vijeku nakon što je sudjelovao u pobuni protiv carske vlasti. Uzrok je bio novi porez na maslinovo ulje koji je pokrenuo nemire širom Tunisa, a kulminirao je ubistvom Carskog prokuratora i proglašenjem 80-godišnjeg Gordijana - novim Rimskim carem. Njegova vladavina bila je kratkotrajna, ubijen je nakon samo nekoliko sedmica, pa ga je zamijenio Maksimin Tračanin. Pobuna je ugušena, a Thysdrus opljačkan i razoren, tako da nikad više nije uspio vratiti svoj prijašnji status.[3]
Amfiteatar je preživio razaranje Thysdrusa i Rimskog Carstvo. Malobrojni stanovnici koristili su ga kao utvrdu za arapskih napada u 5. vijeku, a i tokom 7. vijeka za ratova arapskih frakcija.
Razaranje amfiteatra[uredi | uredi kod]
Amfiteatar je ostao relativno čitav sve do 17. vijeka, kad su ga počeli koristiti kao kamenolom za gradnju novih kuća u El Djemu.[3] Preostale ruine iskoristili su vojnici Wehrmachta za Drugog svjetskog rata kao utvrdu, pa je ponovno razaran od britanske artiljerije.[3]
Djelomična rekonstrukcija izvedena je između 1974. i 1980. tako da je danas polovica gledališta u funkciji, pa je jedna od najposjećenijih atrakcija u Tunisu.[3]
Privreda i transport[uredi | uredi kod]
Današnji El Djem je administrativno-trgovački centar svoje okolice, i sve više turistička destinacija zbog amfiteatra.
U amfiteatru se od 1985. održava Internacionalni festival simfonijske muzike El Jem.[2]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 „Tunisia, Republic of Tunisia” (engleski). City population. Pristupljeno 2. 11. 2019.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Carte géographique - El Jem” (francuski). Mapnall. Pristupljeno 3.12. 2019.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 „The Amphitheatre of El Djem ” (engleski). History and Archaeology Online. Pristupljeno 2.12. 2019.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „Thysdrus” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 2.12. 2019.
