Prijeđi na sadržaj

Deliblato

Izvor: Wikipedija
Deliblato


Srpska pravoslavna crkva u Deliblatu

Osnovni podaci
Država  Srbija
Pokrajina Vojvodina
Upravni okrug Južnobanatski
Opština Kovin
Stanovništvo
Stanovništvo (2022) Decrease 2939
Gustina stanovništva 21 st./km²
Geografija
Koordinate 44°49′34″N 21°02′08″E / 44.826166°N 21.0355°E / 44.826166; 21.0355
Nadmorska visina 94 m
Površina 164,0 km²
Deliblato na mapi Srbije
Deliblato
Deliblato
Deliblato (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod 26225
Pozivni broj 013
Registarska oznaka KO


Koordinate: 44° 49′ 34" SGŠ, 21° 02′ 08" IGD


Deliblato je selo na teritoriji opštine Kovin, u južnobanatskom okrugu, u Vojvodini, Srbija. Nadmorska visina mesta je 94 m. Prvi podaci za ovo naselje datiraju iz 1660. godine. Nalazi se na obodu Deliblatske peščare. Selo ima 2939 stanovnika prema popisu iz 2011. godine, a glavna delatnost je poljoprivreda.

Geografski položaj

[uredi | uredi kod]

Deliblato je locirano na periferiji lesne zaravni, na mestu gde se ona spaja s lesnom terasom, na 90 do 110 metara nadmorske visine. Deliblatska peščara je udaljena 2 kilometra od severnih delova naselja, dok je zapadna ivica naselja određena dolinom Obzovik - bare. Deliblato se nalazi na kružnom putu Pančevo - Kovin. Od Mramorka je udaljeno 6 kilometara, a od Kovina 9 kilometara. Kroz peščaru vodi put do Bele Crkve.

Istorija

[uredi | uredi kod]

Prvi pisani podaci datiraju iz 1660. godine i po njima naselje je verovatno nastalo za vreme Turaka i spominje se kao srpsko. Verovatno je veći broj doseljen pod grofom Đurđem Brankovićem i patrijarhom Aresnijem Čarnojevićem. U ratovima Austrije i Turske Deliblato je pretrpelo znatna oštećenja, tako da je nakon proterivanja Turaka ostalo samo 16 domaćinstava. Deliblato je izgrađeno 1689. godine, sa školom i crkvom od brvana i dasaka.

Na Marcijevoj karti od 1723. do 1725. godine Deliblato je označeno kao nenaseljeno, a područje je pripadalo pančevačkom okrugu. Ponovo se javlja kao manje naselje 1753. godine sa srpskim življem. Odlukom Marije Terezije od 1770. godine nalazilo se u Vojnoj krajini i u njega se tada doseljava veći broj srpskih graničara i Rumuna. 1773. godine pripojeno je ilirsko-banatskoj, a dve godine kasnije nemačko-banatskoj regimenti. Militarska trivijalna škola sa namačkim nastavnim jezikom otvorena je 1780. godine
[1]

Letopis

[uredi | uredi kod]

Prema podacima crkvene hronike 1778. godine podignuta je Srpska pravoslavna crkva od tvrdog materijala u blizini stare koja je tom prilikom porušena. Godine 1836. Deliblato je postalo sedište šumar a za banatsku peščaru, a 1873. godine pripojeno je deliblatsko-kovinskom srezu tamiškog komiteta.

Godine 1838. stara školska zgrada od drveta je srušena i izgrađene nova od tvrdog materijala. Imala je tri učionice i stan za dva učitelja. U njoj su se školovala srpska i rumunska deca. Na ulazu u školsko dvorište, iznad oba stuba, pisalo je na nemačkom jeziku: „Deliblatska opštinska narodna škola“. Preko puta seoskog doma, 1856. godine, na inicijativu kapetana Aleksandra Budisavljevića, sagrađena je nova dvospratna školska zgrada, Srpska trivijalna škola, u kojoj se nastava izvodila na nemačkom jeziku, ali se učio srpski jezik kao predmet. Prvi učitelj u selu bio je Atanasije Tomić, koji je učio decu od 1779. do 1810. godine.
Po prvom sistematskom popisu 1869. godine Deliblato je imalo 3.505 stanovnika, a 2002. godine 3.488 stanovnika. Najbrojniju etničku grupu čine Srbi i Rumuni . Rumunska pravoslavna crkva izgrađena je 1925. godina.
[2]
Godine 1950. godine selo dobija osmogodišnjus školu, koja 1961. godine dobija ime "Paja Marganović". Nova školska zgrada sa fiskulturnom salom i svim uslovima za obrazovno-vaspitni rad izgrađena je 1978. godine. Deliblato ima, dom kulture, biblioteku i dugu kulturnu tradiciju, koju neguje KUD „Paja Marganović“. U Deliblatu postoji zdravstvena stanica sa apotekom.

Deliblato je poznato revolucionarno naselje. Borcima i žrtvama fašističkog terora podignuti su: Spomenik revolucije, bista Paji Marganoviću i spomen ploča Paji Marganoviću, Bogdanu Petroviću i Albu Petru Makri.

U Deliblatu radi više sportskih klubova: FK"Omladinac“, MRK"Omladinac“, Konjički klub „Deliblato“, Udruženje sportskih ribolovaca. Pored toga postoji Lovačko društvo koje ima svoj lovački dom i Dobrovoljačko vatrogasno društvo.

Blizina Čardaka, na kome je za potrebe organizovanja omladinskih radnih akcija izgrađen kompleks objekata za smeštaj i ishranu, sa ambulantom, a sada još uvek u funkciji izbegličkog kampa, na putu je da se razvije u turistički centar ovog područja, pogodan za izletnički turizam, stacionirani boravak turista isl.

Demografija

[uredi | uredi kod]

U naselju Deliblato živi 2719 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (38,7 kod muškaraca i 42,2 kod žena). U naselju ima 1011 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,18.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija
Godina Stanovnika
1948. 4281 [3]
1953. 4509
1961. 4262
1971. 4189
1981. 3885
1991. 3722 3558
2002. 3596 3498
Godina Ukupno Srbi Rumuni Jugosloveni Mađari Romi Hrvati Crnogorci Ostali
1991. 3,722 74.2% 17.35% 4.00% 1.85% 0.80% 0.37% 0.29% 0.69%
Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi
  
2802 80.10%
Rumuni
  
441 12.60%
Mađari
  
44 1.25%
Jugosloveni
  
43 1.22%
Romi
  
38 1.08%
Crnogorci
  
10 0.28%
Hrvati
  
9 0.25%
Česi
  
3 0.08%
Nemci
  
3 0.08%
Muslimani
  
3 0.08%
Vlasi
  
3 0.08%
Rusi
  
2 0.05%
Makedonci
  
2 0.05%
Slovaci
  
1 0.02%
nepoznato
  
32 0.91%


Reference

[uredi | uredi kod]
  1. Teritorija Podunavske Oblasti napisao Dr. Vladimir Margan Predsednik Obl. Odbora Smederevu 1928 g.
  2. „Letopis“ Feliks Mileker (1928. g)
  3. Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
  4. Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Korišćena Literatura

[uredi | uredi kod]
  • Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno 1927„Napredak Pančevo“
  • »Letopis« Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina (Beč 1999).

Letopis reriod 1812 – 2009 g. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju o Banatskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Dosenjenici čime se bavili meštani

  • Napomena

U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do ulaska Banata u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine ,»Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.

Inače Monografija Podunavske oblasti (Pančevo, 1929) koju je sastavio dr Vladimir Margan sačinjena je od tri dela i predstavlja i danas jedno od nezaobilaznih dela za proučavanje Banata.

Napisali su najbolji poznavaoci pojedinih tema i problema – istaknuti istoričari, profesori univerziteta, direktori škola, seoski načelnici, ekonomisti, inžinjeri, socijolozi, lekari, crkvena lica, pravnici, kustosii bibliotekari. Ukupno 61 autor.

Stavljajući današnjim čitaocima na uvid, koje se prvi put pojavljuje u ovom obliku, verujemo da ćemo zadovoljiti već dosta raširen interes za proučavanje prošlosti naših Banatskih naselja.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi kod]
Rumunska pravoslavna crkva