Prijeđi na sadržaj

Człowiek z żelaza

Izvor: Wikipedija
Człowiek z żelaza
ScenarioAleksander Ścibor-Rylski
UlogeJerzy Radziwiłowicz
Krystyna Janda
Marian Opania
MuzikaAndrzej Korzyński
FotografijaEdward Kłosiński
MontažaHalina Prugar-Ketling
StudioZespół Filmowy X
Datum(i) premijere
27. 5. 1981 (1981-05-27) (Cannes)
Trajanje147 min.
Zemlja Poljska
Jezikpoljski
Kronologija
Prethodi: Sl(ij)edi:
Człowiek z marmuru (1977)

Człowiek z żelaza (sh. Čovjek od željeza) je poljski igrani film snimljen u režiji Andrzeja Wajde i premijerno prikazan 1981. godine, poznat kao jedno od najistaknutijih i najuspješnijih ostvarenja njegove filmografije i jedan od rijetkih eksplicitno antikomunističkih filmova u Istočnoj Evropi napravljenih prije pada komunizma.

Predstavlja nastavak Wajdinog, slično, iako nešto manje eksplicitnog filma Čovjek od mramora, a napravljen je u vrijeme jačanja antikomunističkog pokreta oko sindikata Solidarnost, koga je tadašnja, ekonomski oslabljena komunistička vlast legalizirala prethodne godine. Radnja filma rekonstuira te događaje iz perspektive Winkela (čiji lik tumači Marian Opania), radio-novinara koga je komunistička vlast poslala u Gdanjsko brodogradilište sa zadatkom d ocrni Tomczyka (čiji lik tumači Jerzy Radziwilowicz), karizmatskog vođu strajkaša; na kraju se ispostavi da je Tomczyk sin Macieja Birkuta (protagonista prethodnog filma) koji je stradao u krvavom gušenju štrajka deset godina ranije.

Wajda je prilikom snimanja vješto koristio labavljenje dotadašnje cenzure, te se film isticao izuzetnim realizmom i nastojanjem da se što autentičnije prikažu ekonomske i političke prilike u tadašnjoj Poljskoj, te brojni dijelovi, pogotovo oni snimanju u Gdanjsku i brodogralištu imaju dokumentarni karakter. U filmu se također pojavljuje i karizmatski sindikalni vođa i budući predsjednik Lech Walesa koji u nekoliko scena tumači samog sebe. Film je premijerno prikazan na Kanskom festivalu gdje je osvojio Zlatnu palmui postavši prvi poljski film i zasad jedini nastavak kome je to uspjelo. Poslije toga je prikazivan na nekoliko festivala, a Poljska ga je kandidirala za Oscar za najbolji strani film. Međutim, samo nekoliko mjeseci nakon premijere su poljske komunističke vlasti uvele ratno stanje i počele kršiti pokret Solidarnosti; u takvim je okolnostima kandidatura bila povučena.

Uloge

[uredi | uredi kod]

Izvori

[uredi | uredi kod]

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]