Jordanski građanski rat
Za ostale upotrebe, v. Crni septembar (razvrstavanje).
| Jordanski građanski rat (Crni septembar) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Hladnog rata | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 PLO Sirijapodrška:  Sovjetski Savez
|
 Jordanpodrška:  Pakistan Sjedinjene Države
| ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Yasser Arafat Khalil al-Wazir Abu Ali Iyad George Habash Hafez al-Assad
|
Kralj Hussein Feldmaršal Habis al-Majali General Zaid ibn Shaker Brigadir Muhammad Zia-ul-Haq
| ||||||||
| Snage | |||||||||
| 30.000 - 40.000[1] 10.000[2]
|
74.000
| ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 3.400–20.000 ubijenih Palestinaca[3][4] 600+ poginulih Sirijaca[1] |
82 poginulih | ||||||||
Jordanski građanski rat, u arapskom svijetu kasnije poznat kao Crni septembar (arapski: أيلول الأسود; aylūl al-aswad) bio je oružani sukob između jordanske vlade na čelu sa kraljem Huseinom na jednoj, i palestinskih paravojnih formacija okupljenih oko PLO na drugoj strani, koji se vodio od 1970. do 1971. godine. Glavni uzrok mu je bio masovni egzodus Palestinaca u Transjordaniju tokom prvih decenija Arapsko-izraelskog sukoba, pri čemu su izbjeglice pod vodstvom PLO stvorile svojevrsnu državu u državi. Radikalni elementi u PLO, prvenstveno marksistički orijentirani su to nastojali iskoristiti kako priliku za obaranje Huseina, koga su, iako im je dao utočište, smatrali pro-zapadno orijentiranim i spremnim za kompromis sa Izraelom. Sukob je eskalirao u septembru 1970. nakon niza incidenata između palestinskih militanata i jordanskih snaga sigurnosti. Husein je, koristeći nadmoć u oružju i opremi, relativno brzo uspio ovladati zemljom i protjerati Palestince u zabačene planine na sjeveru zamlje, a također je odbio kratkotrajnu sirijsku invaziju koja je trebala pomoći Palestincima. Sukob je na neko vrijeme prekinut primirjem, prije nego što se obnovio u proljeće 1971. godine. Tada su Palestinci konačno poraženi i prisiljeni novo utočište pronaći u Libanonu. Crni septembar je imao značajne posljedice na Bliski istok - prije svega u tome što je radikalizirao Palestince, čija je zloglasna teroristička grupa dobila ime Crni septembar, te kasnije doveo do Libanonskog građanskog rata; u Siriji je neuspjeh intervencije jedan od tamošnjih čelnika Hafez el-Asad iskoristio kako bi u tzv. Korektivnom pokretu svrgnuo svog suparnika Salaha Jadida i uspostavio svoju vlast.
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 Katz, Samuel M. (1995). Arab Armies of the Middle East Wars 2. New York: Osprey Publishing. str. 10. ISBN 0-85045-800-5.
- ↑ Dunstan Simon (2003) The Yom Kippur War 1973: Golan Heights Pt.1 Elsm Court, Chapel Way, Botley, Oxford OX2 9LP, United Kingdom: Osprey Publishing Ltd. str. 18 ISBN 1 84176 220 2
- ↑ Massad, Joseph Andoni (2001). Colonial Effects: The Making of National Identity in Jordan. New York: Columbia University Press. str. 342. ISBN 0-231-12323-X.
- ↑ Bailey, p.59, The Making of a War, John Bulloch, p.67
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Jordanian Removal of the PLO (globalsecurity.org)
- Terror in Black September (David Raab)
- Hussein – the Guerrilla Crisis Country Studies at the U.S. Library of Congress, alt. http://countrystudies.us/jordan/14.htm
- Black September: Tough negotiations 1 January 2001 (BBC)
- 1970 – Black September (HistoryCentral)
- Black September, The PLO's attempt to take over Jordan in 1970 (Uria Shavit, Ha'aretz Newspaper, May 28, 2002)
- Black September in Jordan 1970–1971 (onwar.com)
- Hussein of Jordan: The Bloody King of Black September Arhivirano 2012-07-30 na Wayback Machine-u (Revolutionary Worker #995, February 21, 1999)
- Impact of 'Black September' on American strategy in the Middle East (especially Chapter 3)
- Уроки черного сентября. Дан Михаэль. (ru)
- Matheson, Gemma (2010), The Significance of Black September Arhivirano 2011-07-18 na Wayback Machine-u, Clio History Journal. Retrieved 2010-12-20. Arhivirano 2010-09-24 na Wayback Machine-u
- "PLO: History of a Revolution – Black September" by Al-Jazeera Video na YouTube