Božanska štovateljica Amuna
Božanska štovateljica Amuna je druga po redu titula koja se u Drevnom Egiptu koristila za vrhovnu svećenicu glavnog božanstva Amuna.
Titula potječe od prethodne titule - Božja supruga Amuna - koja je nastala u doba Desete dinastije, a od Osamnaeste dinastije stekla određen politički značaj, s obzirom da ju je dobivala kći Vrhovnog svećenika Amuna u Tebi, tadašnjoj egipatskoj prijestolnici. Ta je titula, međutim, ukinuta u doba Ehnatonovog vjerskog prevrata, ali je vraćena u doba Dvadeseta dinastija Egipta|Dvadesete dinastije, kada ju je prva dobila Aset, kći faraona Ramzesa VI. Aset je, također dobila i prvu titulu Božanske štovateljice.[1]
Aset je na toj dužnosti bila od 1145. do 1137. pne. i nikada se nije udavala. Zbog toga neki egiptolozi drže da je izraz Božja štovateljica vezan s celibatom i da odatle potječe kasniji običaj prema kome je svaka Božja štovateljica "usvajala" kći budućeg faraona kako bi osigurala što uredniji prijenos vlasti.[2]
Dužnost Božanske štovateljice je, s obzirom na ekonomsku važnost svećenstva u Tebi, sa sobom počela donositi i političku moć, a to je posebno došlo do izražaja pred kraj Trećeg prijelaznog perioda i u Kasnom periodu Drevnog Egipta.
Tako je Shepenupet I, kći libijskog faraona Osorkona III imenovana za Božansku štovateljicu. Kada je nubijski vladar Kashta počeo sticati politički utjecaj u Egiptu, natjerao je Shepenupet da kao svoju nasljednicu usvoji njegovu kći Amenirdis I, a koja je kasnije raskošno sahranjena u Medinet-Habu.
Vijek kasnije su saiski vladari iz Dvadeset šeste dinastije istjerali Nubijce iz Tebe i prisilili nubijske Božje štovateljice da za svoje nasljednice izaberu njihove kćeri. Tada se središte političke moći u Egiptu pomaklo iz Tebe na sjever, ali je faraonima bilo važno da održe utjecaj na vjersko središte i bivšu prijestolnicu, pa im je u tu svrhu koristila institucija Božje štovateljice. Ceremonija usvajanja je bila izuzetno spektakularna i trebala simbolički potvrditi veze između svjetovne i vjerske vlasti.
| Ime | Napomene | Datumi |
|---|---|---|
| Shepenupet I | 754 – 714. pne. | |
| Amenirdis I | 740 – 720. pne. | |
| Shepenupet II | 710 – 650. pne. | |
| Amenirdis II | 670 – 640. pne. | |
| Nitocris I | 656 – 586. pne. | |
| Ankhnesneferibre | 595 – 525. pne. |
- ↑ Ian Shaw, The Oxford History of Ancient Egypt, Oxford University Press 2003, ISBN 0-19-280458-8 p.474
- ↑ Toby Wilkinson, The Thames and Hudson Dictionary of Ancient Egypt, Thames & Hudson, 2005, p.93
- Strudwick, N & H. Thebes In Egypt, 1999, British Museum Press, London
- Watterson, Barbara, Women In Ancient Egypt, 1994, Sutton Publishing, Stroud
- Robins, Gay. Women In Ancient Egypt, 1993, British Museum Press, London
- Kuhrt, Amelie. The Ancient Middle East – Vol. II, 1995, Routledge, London