Asim Peco

Asim Peco (Ortiješ kod Mostara, 24. jul 1927 — 7. decembar 2011, Beograd) filolog i lingvist, redovni profesor Univerziteta u Beogradu.

Život i rad

Rođen u bošnjačkoj porodici (otac Jusuf, majka Hajrija, domaćica), osnovnu školu svršio na Buni, šest razreda gimnazije u Mostaru. Iz sedmoga razreda, po potrebi, prešao na Pedagoški tečaj. Četvrti razred učiteljske škole, po skraćenom programu, završio u Sarajevu. Od 1945. do 1947. radio kao učitelj u Hutovu (Čapljina). Školsku 1947/1948. proveo na dužnosti referenta za narodno prosvećivanje u Prozoru. Septembra 1948. upisao se na Višu pedagošku školu u Sarajevu. Diplomira na grupi za srpskohrvatski jezik i jugoslovenske književnosti s odličnim uspehom juna 1950. Kao odličan student, produžio je studij na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gde je diplomirao na grupi za južnoslovenske jezike i opštu lingvistiku u oktobru 1952. (prosečna ocena 9,50).

Posle svršenog studija, primljen na Katedru za južnoslovenske jezike kao profesor-pripravnik. Kada je odslužio vojni rok u Bitolju, januara 1957. nastavlja rad na toj katedri kao asistent. Od oktobra 1957. do jula 1960. lektor je za srpskohrvatski jezik na Univerzitetu u Strazburu (Francuska). U novembru 1958. odbranjuje doktorsku disertaciju Govor istočne Hercegovine. Decembra 1960. izabran za docenta, oktobra 1968. za vanrednog, a u junu 1972. za redovnog profesora Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu.

Naš jezik predavao je kao gostujući profesor na Univerzitetu u Lenjingradu. Od 1952. do 1992. održao je predavanja i sudelovao na naučnim skupovima u Moskvi, Lenjingradu, Kijevu, Varšavi, Krakovu, Pragu, Bratislavi, Sofiji, Berlinu, Lajpcigu, Hamburgu, Manhajmu, Konstancu, Strazburu, Parizu, Firenci, Lidsu, Upsali, Bukureštu i drugde. Objavio je preko 500 većih i manjih radova. U penziji od 1992.

Član Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine van radnog sastava od 1978. i dopisni član Crnogorske akademije nauka i umjetnosti od 2003.

Peco se najviše bavio dijalektologijom i akcentologijom, ali pisao je i članke iz normativne lingvistike i standardologije, više puta o jeziku pisaca, a dosta je doprineo i proučavanju bosanskohercegovačkih govora objavljujući u Bosanskohercegovačkom dijalektološkom zborniku i uređujući ga.

Bio je član uredništva Južnoslovenskog filologa, Srpskog dijalektološkog zbornika i Našeg jezika.

Nagrade

• Nagrada grada Mostara «14. februar» (1986)
• «Veselin Masleša» (Sarajevo, 1986)
• «Vukova nagrada» (Beograd, 1990)
• «Povelja bana Kulina» (Sarajevo, 2011; Prvi bosanskohercegovački slavistički kongres)

Bibliografija

• Izabrana djela, I—VI, Bosansko filološko društvo — Akademija nauka BiH — «Bemust», Sarajevo, 2007. (I. Govori istočne i centralne Hercegovine II. Govori zapadne Hercegovine III. Ikavskošćakavski govori zapadne Bosne I (Uvod i fonetika) IV. Ikavskošćakavski govori zapadne Bosne II (Akcenti, oblici, tekstovi) V. Radovi o turcizmima VI. Jezik književnog teksta)

Knjige

• Govor istočne Hercegovine, Beograd, 1964.
• Jezik naš svagdašnji, Sarajevo, 1969.
• Ikavskošćakavski govori zapadne Bosne, I knjiga: Sarajevo, 1975; II knjiga: Sarajevo, 1982.
• Ikavskošćakavski govori zapadne Hercegovine, Sarajevo, 1986.
• Stazama našega jezika, Beograd, 1986.
• Turcizmi u Vukovim rječnicima, Beograd, 1987.
• Do Vuka i od Vuka — našim jezičkim stazama, Nikšić, 1990.
• Književni jezik i narodni govori, Mostar, 1990.
• Vukovim jezičkim stazama, Valjevo, 1990.
• Pisci i njihov jezik, Beograd, 1995.
• Akcenti i dužine u srpskohrvatskom jeziku, Beograd, 1991.

Univerzitetski udžbenici

• Pregled dijalekata srpskohrvatskog jezika, Beograd (više izdanja)
• Osnovi akcentologije srpskohrvatskog jezika, Beograd (više izdanja)
• Akcenatska čitanka, Beograd (više izdanja)

U suautorstvu ove knjige

• Informator o srpskohrvatskom jeziku, (s Mitrom Pešikanom), Beograd, 1967.
• Resavski govor, (s B. Milanovićem), Beograd, 1968.
• Srpskohrvatski jezik, Mozaik znanja, (sa Živojinom Stanojčićem, Beograd, 1972.