Artakserks IV
Za ostale osobe s istim imenom, v. Artakserks.| Artakserks IV | |
|---|---|
| Veliki kralj Perzije | |
| Vladavina | septembar 338. - juni 336. pne.[1](2 godine) |
| Krunidba | 338. pne. |
| Prethodnik | Artakserks III |
| Nasljednik | Darije III |
| Puno ime | |
| Artakserks IV Arz od Perzije | |
| Dinastija | Ahemenidi |
| Otac | Artakserks III |
| Majka | Atosa |
| Rođenje | ? |
| Smrt | 336. pne. |
Artakserks (Artakserkso) IV ili Arz (staroperz. Artaxšaçrā, grč. Ἀρταξέρξης) bio je veliki kralj Perzijske Monarhije od 338. do 336. pne. Njegova vladavina bila je vrlo kratka, no značajna je po tome što je obilježila početak raspada velike i moćne Perzijske Monarhije.
Ime i etimologija[uredi | uredi kod]
Pravo ime Artakserksa IV. bilo je Arz ili Aršan (grč. Arses, „arsēn“: muškarac, hrabar), odnosno Aršaka ili Aršāma prema staroperzijskom jeziku. Nakon što je došao na vlast, uzeo je kraljevsko ime Artakserks IV, po svome ocu (Artakserks II) i djedu (Artakserks III).
Porodica[uredi | uredi kod]
Artakserks IV bio je sin velikog kralja Artakserksa III i kraljice Atose[2]. Grčki izvori tvrde kako je perzijski general Bagoas dao potrovati većinu njegove obitelji (uključujući oca i braću) prije njegovog dolaska na vlast. Ipak, zapisi na klinastom pismu (danas u Britanskom muzeju) govore kako je kralj Artakserks III umro prirodnom smrću[3].
Vladavina[uredi | uredi kod]
Diodor sa Sicilije tvrdi kako je perzijski general Bagoas ubio većinu kraljevske obitelji i na vlast postavio najmlađeg sina Arza kojeg je mogao lako kontrolirati. Prema istim izvorima, Artakserks IV bio je samo marioneta, dok je prava vlast bila u rukama Bagoasa. Drugi izvori tvrde kako je Arz osobno dao ubiti većinu svoje obitelji kako bi došao na vlast[3]. Dvije godine vladavine obilježili su uglavnom problemi na zapadnim granicama protiv Makedonije, jer je kralj Filip II Makedonski napadao perzijske gradove u Maloj Aziji.
Smrt[uredi | uredi kod]
Nezadovoljan politikom plemića predvođenih Bagoasom, Artakserks IV je počeo planirati njegovo smaknuće. Bagoas je međutim otkrio njegove planove, te ga je dao ubiti. Na prijestolje je postavio njegovog rođaka Darija III[1], koji je poznat kao zadnji kralj iranske ahemenidske dinastije.
Kronologija[uredi | uredi kod]
- 338. pne. - Artakserks IV postaje perzijskim velikim kraljem.
- 337. pne. - u Grčkoj osnovan Korintski savez kao protuteža Perziji na istočnom Mediteranu.
- 336. pne. - smrt Artakserksa IV.
Veze[uredi | uredi kod]
| Prethodnik: | Veliki kralj Perzije (338. - 336. pne.) ____________________ Faraon Egipta (338. - 336. pne.) |
Nasljednik: |
| Artakserks III (358. - 338. pne.) |
Darije III (336. - 330. pne.) |
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 Artakserkso IV. Arz (enciklopedija Britannica)
- ↑ Obiteljsko stablo - Artakserks IV Arz
- ↑ 3,0 3,1 „Artakserks IV Arz (Livius.org)”. Arhivirano iz originala na datum 2011-03-20. Pristupljeno 2009-07-31.