40. pne.
(Preusmjereno sa stranice 40. pr. Kr.)
Godina 40. pne. je bila redovna godina koja počinje u petak u julijanskom kalendaru. U svoje vrijeme je bila poznata kao Godina konzulstva Kalvina i Poliona ili, rjeđe, godina 714. Ab urbe condita. Oznaka 40. pne. za ovu godinu je u upotrebi od ranog srednjeg vijeka, kada je kalendarska era Anno Domini u Evropi postala glavna metoda za imenovanje godina.
| Gregorijanski | 40. pne. |
| Olimpijada | 184:4.–185:1. |
| Ab urbe condita | 714. |
| Seleukidski | 272–273. |
| Islamski | 681–680. BH |
| Hebrejski | 3721–3722. |
| Bizantski | 5469–5470. |
| Koptski | -323–-322. |
| Iranski | -661–-660. BP |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 17–18. |
| • Shaka Samvat | N/D |
| • Kali Yuga | 3062–3063. |
| Kineski | 2597–2598. |
| Holocenski kalendar | 9961. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji[uredi | uredi kod]
- Rimskom Republikom nominalno upravljaju konzuli Gnej Domicije Kalvin i Gaj Asinije Polion.
- Fulvijin rat: Nakon neuspjelog pokušaja proboja, branitelji Peruzije se predaju, okončavši time rat. Pobjednički Oktavijan razara grad i stanovnike prodaje u roblje, ali iz obzira prema kolegi-trijumviru Marku Antoniju, odlučuje vođama pobune poštediti život. Markova supruga Fulvija je prognana u Sikion, dok je Markov brat Lucije pomilovan i imenovan guvernerom Hispanije.
- Nakon iznenadne smrti guvernera Transalpinske Galije Kvinta Fufija Kalena, Oktavijan komandu nad njegovim legijama predaje Salvidijenu Rufu.
- Partsko Carstvo pod kraljem Pakorom I pokreće veliki rat s ciljem da Rimu oduzme Levant i Malu Aziju. Pakorova vojska, u čijim se redovima nalazi odmetnuti rimski general Kvint Labijen, prelazi Eufrat, prodire u Siriju i tamošnjim rimskim trupama nanosi veliki poraz. Antiohija se predaje Partima.
- Oktavijan, u nastojanju da otvori opcije za eventualno pomirenje sa Sekstom Pompejem, vođom pobunjene Sicilije, ženi Skriboniju, sestru Sekstovog sljedbenika Lucija Skribonija Libona.
- Marko Antonije iz Aleksandrije, gdje je boravio na dvoru svoje ljubavnice Kleopatre, putuje u Feniciju, a potom, čuvši za pad Peruzije, plovi za Italiju te se na putu u Ateni sastaje sa izaslanicima Seksta Pompeja.
- Kvint Labijen na čelu partskih snaga zauzima Kilikija, a zatim nastavlja napredovanje u Maloj Aziji gdje mu se svi gradovi, s izuzetkom Alabande i Milase, predaju bez otpora, Kvint Labijen sebe proglašava "carem" Male Azije.
- Sicilijanski ustanak: Sekst Pompej sa Sicilije šalje flotu pod admiralom Menasom na Sardiniju, a ona odatle tjera oktavijanskog guvernera Marka Lurija i zauzima glavni grad Karalis. Menasova flota potom zauzima Korziku, te započinje operacije i protiv italijanskog kopna, stavivši pod opsadu današnju Cosenzu u Brutijumu i Turij u Lukaniji.
- Sicilijanski ustanak: Flota Seksta Pompeja napada i pljačka luke Puteoli i Ostija, poremetivši redovnu opskrbu Rima hranom i drugim potrepštinama. Bijesni građani demonstriraju protiv trijumvira na Forumu, a što prerasta u nerede. Oktavijan ih pokušava ugušiti s Pretorijanskom gardom, ali u tome uspijeva tek kada u pomoć pristignu Antonijeve legije pristigle s Istoka.
- Partske trupe iz Sirije nastavljaju napredovanje na jug, te zauzimaju cijelu Feniciju i Judeju, s time da se od svih rimskih garnizona odupire jedino Tir, i to zbog toga što Parti nemaju mornaricu.
- Partske trupe ulaze u Jeruzalem i svrgavaju tamošnjeg pro-rimskog vladara Hirkana II. Na njegovo mjesto je postavljen pro-partski Antigon Hasmonejac. Pro-rimski političari iz Judeje su prisiljeni na bijeg, uključujući Heroda Velikoga, koji utočište nalazi u Rimu kod Marka Antonija.
- Oktavijan, Marko Antonije i Lepid u Brundiziju sklapaju sporazum kojim je potvrđen Drugi trijumvirat, ali i precizirane teritorijalne sfere uticaja među trijumvirima - Antoniju je potvrđena vlast nad istočnim provincijama Republike, Lepid dobija vlast nad Afrikom i Hispanijom, a Oktavijanu je preostala vlast nad Italijom, Galijom i Ilirikom. Rijeka Drim je određena kao granica Ilirika i Makedonije, odnosnog rimskog Zapada i rimskog Istoka. Oktavijanu je također priznato pravo da koristi titulu "imperator Cezar". Nastojeći cementirati savez sa Antonijem, Oktavijan ugovor njegovo vjenčanje sa svojom nedavno obudovjelom sestrom Oktavijom Mlađom.
- Grčki filozof Atenodor u Ateni sreće duha te daje jedno od prvih svjedočanstava o fenomenu poltergeista u zapadnoj kulturi.
- Kineska dinastija Han izdaje rječnik po imenu Ji Jiu Pian koji sadrži prvi poznati opis hidrauličkog čekića u historiji.
Rođenja[uredi | uredi kod]
- Kleopatra Selena (u. 6. n.e.) i Aleksandar Helios (u. između 29. pne. i 25. pne.) - brat i sestra blizanci rođeni kao djeca egipatske kraljice Kleopatre VII i Marka Antonija
Smrti[uredi | uredi kod]
- maj — Gaj Klaudije Marcel Mlađi, rimski političar (r. 88. pne.)
- Fulvija, rimska plemkinja poznata kao supruga Publija Klodija Pulhera i Marka Antonija (r. 77. pne.)