Timbiša
Timbiša (ili Timbiša Šošoni, Panamint Šošoni) su severno američki domorodački narod koji pripada jutoastečkoj porodici naroda. Timbišanski jezik pripada centralno numičkoj podgrupi juto-astečkih jezika[1]. Njihova tradicionalna teritorija je Dolina Smrti u kojoj su prisutni više od hiljadu godina.
Timbiše su živele u Dolini Smrti više od hiljadu godina. Američki predsednik Herbert Huver je 1933. proglasio Nacionalni park Dolina Smrti, a timbišanska zemlja se našla u okviru parka. Nakon stvaranja nacionalnog parka bilo je predviđeno da Timbiše budu preseljene u obližnje rezervate, međutim vlasti parka su 1938. sklopile sporazum sa vođama Timbiša kojim je bilo predviđena izgradnja indijanskog sela za pripadnike naroda u blizini sedišta uprave parka u F`rnis Kriku. Nakon toga opstajali su u okviru granica parka iako su vlasti parka u više navrata pokušavale to da promene. Pored Doline Smrti, Timbiše su naseljavale i Salin dolinu (Slanu Dolinu) koja se nalazi u oblasti Velikog basena kao i Panamint dolinu na severu pustinje Mohave u današnjoj jugoistočnoj Kaliforniji.
Uz pomoć kalifornijske indijanske pravne službe, Timbiše koje su predvodile Polin Estevez i Barbara Duram započele su agitaciju za formalno stvaranje rezervata tokom 1960-ih. Dobili su federalno priznanje 1982. pod imenom Pleme Timbiša Šošoni.[2]
Rezervat Timbiša, „Indijansko naselje Doline Smrti” je stvoren 1982. Nalazi se u okviru Nacionalnog parka Dolina Smrti u F`rnis Kriku u državi Kaliforniji.[3] Površina rezervat je 1990. bila 0.16 km² i u njemu je živelo 199 pripadnika naroda.[4]
Površina rezervata je uvećana 2000. za 30 km² teritorije koja im je tradicionalno pripadala.[3]
Trenutno broj pripadnika Timbiša je 300, od kojih obično 50 živi u „Indijanskom naselju Doline Smrti”. Mnogi pripadnici naroda leta provode zapadno od Doline Smrti u Loun Pajnu koji se nalazi u Ovens dolini u državi Kaliforniji.
Imena pod kojim su Timbiše bili poznati su: Kalifornijski Šošoni[5] Šošoni Doline Smrti,[6] Panamint Šošoni[7] ili jednostavno Panamint.
- ↑ Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig (eds.). 2016. https://www.ethnologue.com/language/par/17
- ↑ Pritzker: str. 242
- ↑ 3,0 3,1 California Indians and Their Reservations Arhivirano 2010-01-10 na Wayback Machine-u SDSU Library and Information Access. (retrieved 10 December 2009)
- ↑ Pritzker: str. 241
- ↑ Hinton: str. 30
- ↑ Thomas, et al, 280,
- ↑ Miller: str. 99
- Lewis, M. Paul, Gary F. Simons, and Charles D. Fennig (eds.). 2016. Ethnologue: Languages of the World, Nineteenth edition. Dallas, Texas: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com.
- Hinton, Leanne (1994). Flutes of Fire. Berkeley, CA: Heyday Books. ISBN 978-0-930588-62-2.
- Miller, Wick R. (1986). „Numic Languages”. u: d'Azevedo, Warren L., Volume Editor. Handbook of North American Indians, Volume 11: Great Basin. Washington, DC: Smithsonian Institution. ISBN 978-0-16-004581-3.
- Pritzker, Barry M (2000). A Native American Encyclopedia: History, Culture, and Peoples. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-513877-1.
- Thomas, David Hurst; Lorann, A S.. Pendleton; Cappannari, Stephen C. (1986). „Western Shoshone”. u: d'Azevedo, Warren L., Volume Editor. Handbook of North American Indians, Volume 11: Great Basin.. Washington, DC: Smithsonian Institution. ISBN 978-0-16-004581-3.