Pavle Jovićević
| Pavle Jovićević | |
|---|---|
| Rođenje | 11. 9. 1910 Šinđon |
| Smrt | 13. 4. 1985 Beograd |
| Zanimanje | Politički komesar |
Pavle Jovićević (1910 — 1985), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije, SR Srbije i SAP Kosova, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije. Od 5. maja 1956. do 4. aprila 1960. godine obavljao je funkciju predsednika Narodne skupštine Autonomne Kosovsko-Metohijske Oblasti.
Biografija[uredi | uredi kod]
Pavle Jovićević rođen je 11. septembra 1910. godine u selu Šinđon kod Rijeke Crnojevića, Cetinje. Potiče iz siromašne seljačke porodice, koja je bila kolonizovana u Metohiji. Pre rata je bio metalski radnik.
U Peći je završio nižu gimnaziju. Vrlo mlad se pridružio radničkom pokretu, družeći se sa naprednim studentima. Kao devetnaestogodišnjak otišao je u Francusku, gde je radio u jednoj livnici gvožđa, kod Nansija. Bio je aktivan u sindikatu, pa je zbog toga i otpušten sa posla. Posle toga se 1931. vratio u Peć i iste godine postao član Komunističke partije Jugoslavije. Od tada je počeo da se bavi profesionalnim partijskim radom. Godine 1938. izabran je u Mesni komitet KPJ u Peći, a 1939. postao je član Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju.
Isticao se u svim revolucionarnim političkim akcijama, koje je vodila KPJ na Kosovu i Metohiji. Posebno se angažovao u organizovanju demonstracija protiv buržoaskog režima 1939. godine na Kosovu Polju, prilikom proslave godišnjice kosovske bitke. Zbog revolucionarne aktivnosti više je puta hapšen. Bio je optužen da je organizovao demonstracije u Peći, pa je pet meseci da živi u ilegali. Kada se legalizovao bio je uhapšen i predan [[Državni sud za zaštitu države|Sudu za zaštitu države u Beogradu, koji je morao da ga oslobodi zbog nedostatka dokaza, 1940. godine.
Po izbijanju Aprilskog rata, Pavle je bio u vojsci u Peći i posebno se zalagao za odbranu zemlje. Neposredno posle okupacije Peći, bio je uhapšen sa grupom drugova od strane Nemaca, ali su uspeli da pobegnu. U maju 1941. godine, po direktivi KPJ, prebacio je jednu partijsku štampariju iz Kosovske Mitrovice u Podgoricu.
Narodnooslobodilačka borba[uredi | uredi kod]
U vreme fašističkog paljenja i ubistava nedužnog stanovništva na Kosovu i Metohiji, s kolonama proteranog crnogorskog življa, napustio je Peć 1941. godine i sklonio se na teritoriju Gornjeg Polimlja. S crnogorskim izbeglicama ovamo su bili došli i drugi istaknuti komunisti i revolucionari kao Dušan Mugoša, Miladin Popović, braća Zogovići, braća Džudovići i mnogi drugi, koji su se odmah uključili u rad andrijevičke partijske organizacije i pomogli pripreme za oružani ustanak protiv okupatora.
Po zadatku KPJ, u grupi drugih partijskih funkcionera sa Kosova, vraća se iz Crne Gore na Kosmet i radi na pripremanju oružanog ustanka. Bio je jedan od istaknutih organizatora ustanka. On je formirao i Prvi metohijski partizanski odred. Krajem 1941. godine prelazi na Kosovo, gde pod izuzetno teškim i složenim uslovima velikoalbanskog šovinističkog terora podstrekavanog od okupatora, punu godinu dana radi na stvaranju partijskih organizacija i prvih partizanskih vojnih jedinica. Kao iskusan revolucionar, prošao je celo Kosovo i uspeo da razvije partijsku aktivnost i pripremi uslove za razvoj Narodnooslobodilačkog pokreta.
Sredinom 1942, bio je član Vojnog štaba, a od aprila 1943. godine član Glavnog štaba za Kosovo i Metohiju, koji je tada formiran odlukom Vrhovnog štaba NOV. Kada je aprila 1943. godine poginuo Boro Vukmirović, sekretar Oblasnog komiteta KPJ, Jovićević je preuzeo tu dužnost i na njoj ostao sve do oslobađanja Kosova. Za vreme i posle rata, Jovićević je dao velik doprinos razvoju i učvršćenju bratstva i jedinstva među Albancima, Srbima, Crnogorcima i Turcima na Kosovu i Metohiji.
Kao partijski rukovodilac, uložio je mnogo napora u pripremu prve konferencije narodnih predstavnika, održane u Bujanu od 31. decembra 1943. do 2. januara 1944. godine, na kojoj je izabran Oblasni narodnooslobodilački odbor Kosova i Metohije. U ovom najvišem organu vlasti zauzimao je položaj potpredsednika sve do kraja rata. U 1944. godini radio je na osnivanju novih vojnih jedinica. Specijalni bataljon, kojeg je formirao sredinom 1944. godine, odigrao je veoma značajnu ulogu u razvoju NOB-a u Ibarskoj dolini, zapadnim delovima Kosova i istočnim delovima Sandžaka. Lično je dao veliki doprinos stvaranju kosvosko-metohijskih brigada, kao i osnivanju narodnih odbora na oslobođenoj i neoslobođenoj teritoriji.
Posleratna karijera[uredi | uredi kod]
Posle oslobođenja zemlje bio je istaknutim partijskih, državnim i društvenim funkcijama:
- član Centralnog komiteta SK Srbije
- kandidat za člana Centralnog komiteta KPJ od 1948. godine
- sekretar i predsednik Oblasnog Narodnog odbora za Kosovo i Metohiju
- predsednik Narodne skupštine Autonomne Kosovsko Metohijske Oblasti od od 5. maja 1956. do 4. aprila 1960. godine
- poslanik Narodne skupštine Srbije i Savezne narodne skupštine u više saziva
- član Saveznog odbora SUBNOR-a Jugoslavije
- član Saveta federacije
- član Sekretarijata Oblasnog komiteta SKJ Kosova i Metohije
- član Revizione komisije CK SK Srbije
Sa Mitom Miljovićem napisao je knjigu „Borba pećkih komunista između dva rata 1918-1941“, izdanu u Beogradu 1980. godine.
Umro je 13. aprila 1985. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941., Ordena junaka socijalističkog rada i ostalih visokih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 7. jula 1953. godine.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Narodni heroji Jugoslavije. „Mladost“, Beograd 1975. godina.
- Enciklopedija Jugoslavije (knjiga šesta). „Jugoslavenski leksikografski zavod Miroslav Krleža“, Zagreb 1990. godina.