Dragiša Brašovan

Dragiša Brašovan (Vršac, 25. maj 1887 – Beograd, 7. april 1965) je bio arhitekt, jedan od pionira srpske moderne arhitekture.

Počeci

Osnovno i srednje obrazovanje Brašovan stiče u rodnom mestu, a zatim, 1906. godine upisuje Arhitek­tonski fakultet Tehni­­č­kog univerziteta u Budimpešti. Sistem nastave na fakultetu bio je organizovan kroz osam semestara, a nakon druge godine studija polagao se strogi (stručni) ispit, što je inače u to vreme bila uobičajena procedura na svim tehničkim fakultetima i akademijama u Srednjoj Evropi.

Karijera

Zgrada BIGZ-a u Beogradu, delo arhitekte Brašovana

Zgrada Komande vazduhoplovstva u Zemunu, oštećena u NATO bombardovanju 1999. godine

Zgrada Banovine (danas Izvršno veće Vojvodine) u Novom Sadu

Diplomski rad (koji se sastojao od diplomskog projekta i završnog ispita) položio je 30. septembra 1912. godine sa ocenom „odličan“. Narednih šest godina provešće radeći u prosla­vljenom Arhitektonskom ateljeu „Teri i Poganj“ u Budimpešti. Nakon rata vraća se u otadžbinu. Nekoliko godina je bio zaposlen na mestu gradskog arhitekte u Velikom Bečkereku. Otuda je Brašovanovo delo bilo poprilično zastupljeno u ovom gradu (Sokolski dom, vila na Begeju, adaptacija Pozorišta), kao i u okolini (Crkva u Orlovatu).

Međutim, već početkom dvadesetih godina prošlog veka, Brašovan će svoju afirmaciju potpuno vezati za Beograd. U prestonici je sa arhitektom Milanom Sekulićem osnovao firmu „Arhi­tekt“, gde je on radio kao glavni projektant. Firma se bavila i izvođačkim radovima. Sa Sekulićem se razilazi 1925. godine i od tada radi samostalno, pod firmom „Arhitekta Dragiša Brašovan“, isključivo za projektantske usluge.

Ono po čemu je Brašovan najviše vrednovan u istoriji srpske arhitekture vezuje se za potonji period, kada svoje sjajno akademsko obrazovanje ostavlja po strani i prihvata osnovne postulate nadolazeće, moderne arhitekture. Tada nastaju i nje­go­va najznačajnija dela: Zgrada IV Vojvodine u Novom Sadu (Banovina), zgrada Držav­ne štamparije i hotela "Metropol" u Beogradu i Komanda Ratnog vazduhoplovstva u Zemunu.

Među mnogobrojnim počastima, jedna je bez presedana u srpskoj arhi­tek­turi: bio je izabran za počasnog člana RIBA - Kraljevskog instituta britanskih arhitekata.

Dela

Zrenjanin:

• Zgrada Srpske banke, oko 1920.
• Sokolski dom, 1927.

Orlovat:

• Crkva Vavedenja Bogorodice, 1924-1927.

Novi Sad:

• Radnička komora, 1931.
• Zgrada Dunavske banovine (danas Izvršno veće Vojvodine), 1939.
• Glavna pošta, 1961.

Beograd:

• Zgrada Muzeja Nikole Tesle, 1932.
• Zgrada Državne štamparije (današnji BIGZ) 1934-1941.
• Komanda Vazduhoplovstva u Zemunu, 1939.
• Hotel "Metropol", 1953.
• nekoliko stambenih zgrada izgrađenih tridesetih godina XX veka (Francuska br. 5, Bulevar Oslobođenja br. 2, Bulevar despota Stefana br. 8, itd.)

Jagodina:

• stambeni blokovi Fabrike kablova Svetozarevo (FKS), izgrađeni krajem pedesetih godina XX veka

Vanjske veze

Dragiša Brašovan na Wikimedijinoj ostavi

• Biografija na sajtu SANU Arhivirano 2016-03-03 na Wayback Machine-u