Požarevac
| Požarevac | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Upravni okrug | Braničevski |
| Opština | Požarevac |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) | 44.736 |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°36′33″N 21°10′34″E / 44.609166°N 21.176166°E |
| Nadmorska visina | 81 m |
  Požarevac Požarevac (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 12000 12102 12103 12104 12105 12107 |
| Pozivni broj | 012 |
| Registarska oznaka | PO |
Koordinate: 44° 36′ 33" SGŠ, 21° 10′ 34" IGD
Požarevac je grad i sedište Braničevskog okruga. Prema popisu iz [Popis stanovništva 2011.] u užem gradskom jezgru bilo je 44736 stanovnika (prema popisu iz [Popis stanovništva 1991.] bilo je 43885 stanovnika), dok je u široj gradskoj oblasti (nekadašnjoj opštini Požarevac) živelo 74.902 stanovnika.
Geografija[uredi | uredi kod]
Požarevac je značajan administrativni, ekonomski i kulturni centar Srbije, nalazi se na osamdesetak kilometara jugoistočno od Beograda. Smešten je između tri reke: Dunava, Velike Morave i Mlave i ispod brda Čačalica. Teritorija današnje opštine zahvata površinu od 491 kvadratnog kilometra, od čega čak 39 240 hektara (odnosno oko 80 % ukupne teritorije) čini obradivo zemljište. Ta zemlja predstavlja i jedno od najvrednijih bogatstava ovog kraja, plodnu stišku ravnicu i pomoravsko, podunavko i mlavsko priobalje. Sastoji se od 2 gradska (grad Požarevac i veliki energetski centar Kostolac) i 24 seoska naselja, u kojima živi oko 90.000 stanovnika.
Požarevac je, kako privredni i kulturni, tako i administrativni centar i sedište Braničevskog okruga, od velikog značaja za ceo region. Braničevski okrug pored Požarevca obuhvata i opštine Veliko Gradište, Golubac, Žabari, Žagubica, Kučevo, Malo Crniće i Petrovac.
Dobra saobraćajna povezanost i velika prirodna bogatstva okruga učinili su da Požarevac postane veoma razvijen industrijski centar bivše Jugoslavije, ali rat i teška ekonomska situacija su u poslednjem deceniji dvadesetog veka uzrokovali propast značajnog dela industrijskih postrojenja. Zato je privreda naselja u lošijem položaju a zaposlenost stanovništva manja nego tokom poratnog razvoja. Najpoznatije preduzeće je prehrambena fabrika „Koncern zdrave hrane Bambi“, jedina preostala velika firma. Danas se javlja sve više malih preduzeća koja predstavljaju okosnicu razvoja regiona.
Istorija[uredi | uredi kod]
Grad se prvi put pominje 1476. godine, a postao je poznat posle Požarevačkog mira zaključenog 1718. godine između Austrije i Turske. Prva škola i jedna od najstarijih u Srbiji osnovana je u okviru lokalne pravoslavne crkve još 1733. godine (danas nosi ime Dositeja Obradovića).
Procvat doživljava dolaskom knjaza Miloša Obrenovića na vlast. Njegovom zaslugom u Požarevcu je 1819. godine podignuta Saborna crkva, dvor-konak (1825. godine), osnovan je prvi nahijski sud u Srbiji (godine 1821.), formirana je prva gardijaska jedinica u Srbiji - Gvardija ( na Đurđevdan, 1830. godine ), nova čaršija (1827. godine) i na kraju, za vreme njegove druge vladavine, Ergela Ljubičevo (1858. godine ), posle Zobnatice najstarija ergela u Srbiji čije uređenje je nastavio i knez Mihailo Obrenović.
Godine 1842. Požarevljani su dobili pozorište, gde je održana i premijera „Romea i Julije“, i uopšte nekog dela Vilijema Šekspira, na Balkanu. A neka od najznačajnijih imena srpske nauke i umetnosti potiču ili su značajan deo svog života i karijere proveli upravo u Požarevcu ("možemo reći da u varoši Požarevcu većina Požarevljana nisu varošani, a većina varošana nisu Požarevljani“ kako je to napisao M. Miladinović).
Na teritoriji opštine i okruga nalaze se izuzetno bogati i brojni arheološki lokaliteti, od kojih su najznačajniji Margum (Dubravica), Viminacijum (Kostolac) i manastir Rukumija. U ataru Kličevca pronađena je i svetski čuvena Velika majka (ili Kličevački idol) iz bronzanog perioda.
Tradicionalne manifestacije su Ljubičevske konjičke igre i Dani glume Milivoja Živanovića.
Dan grada Požarevca i slava Požarevca je Sveta Trojica[1]. Grad obeležava i 15. oktobar dan oslobađanja u Prvom i Drugom svetskom ratu.
U Požarevcu se nalazi više obrazovnih i kulturnih institucija. Među znamenitosti ubraja se Narodni muzej, Galerija Milene Pavlović-Barili, Zgrada okružnog zdanja u gradskom parku sa spomenikom Knjazu Milošu T. Obrenoviću, Etnopark Tulba sa obeležjem Požarevačkog mira 1718. godine, Saborna crkva Svetih arhangela Mihaila i Gavrila,Spomen park Čačalica.
Stanovništvo[uredi | uredi kod]
Prema popisu iz 2002. bilo je 79672 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 43885 stanovnika). U ukupno 42 naselja koja obuhvata opština, živi oko 70000 stanovnika.
Saobraćaj[uredi | uredi kod]
Glavne saobraćajnice su autoput Beograd-Niš na oko 20 km od Požarevca i pružni pravac Beograd-Zaječar.
Najavljeno kako će u proleće 2009. biti započeto asfaltiranje centra grada dok se završetak celokupne periferije moze ocekivati u prolece 2010. Najrazvijenija ulica u gradu je Kosovska koja iz popisa urađenog 15. 10. ove godine ima 68 gradilišta od koje su većinom zgrade.
Privreda[uredi | uredi kod]
Od industrijskih centara poznati su Koncern zdrave hrane "Bambi", privredno društvo "Termoelektrane i kopovi" Kostolac ( nekada Industrijsko energetski kombinat "Kostolac"), "Arriva" (nekada TP "Litas"). Veći deo ostale, nekada razvijene industrije, snažno je uzdrman u devedesetim godinama prošlog veka, kada je veliki broj velikih privrednih subjekata propao ili značajno oslabio (Mesna industrija, "Voćeprodukt", Fabrika stočne hrane "Stižanka", Fabrika Šećera, Fabrika mašina "Morava", Fabrika konfekcije "Ćeba", "Moravka" i dr.). U značajnom je razvoju mala privreda i građevinarstvo kao i poljoprivredna proizvodnja. Zahvaljujući činjenici da je jedan deo stanovništva seoskih naselja u okolini na radu u inostranstvu, u Požarevcu se značajno ulaže u malu privredu, građevinarstvo i u oblast usluga.
U Požarevcu se takođe nalazi veliki broj supermarketa kao sto su STOP SHOP, Rodić, Tempo, DIS, Metro, Styline, Marketparket, UniverSavić i Enel.
Znamenitosti[uredi | uredi kod]
U okolini Požarevca se nalazi veći broj značajnih arheoloških nalazišta a najveće je Viminacium u okolini Kostolca.
Pored Požarevca se nalazi Kazneno popravni dom - zatvor (KPD) "Zabela" a u samom gradu je smešten i ženski KPD. Najviša zgrada u Požarevcu je Triangl koja je visoka 68 metara dok je njeno severozapadno krilo visoko 43 metara. U Požarevcu je rođen, školovan i sahranjen Slobodan Milošević.
Krajem 19. veka u njemu je jedno vreme živeo Knez Miloš Obrenović. Oko letnjikovca podignutoj njegovoj ženi Ljubici je nastala ergela i naselje Ljubičevo.
Požarevac je poznat i po Ljubičevskim Konjičkim Igrama za koje grad izdvaja preko 300.000 evra i koje se tradicionalno održavaju svakog prvog vikenda u septembru na Požarevačkom Hipodromu.
Posle Titove ideje da se na području Ljubičeva napravi Olimpijsko selo, i da po završetku igara svi objekti pripadnu Požarevcu,za vreme vladavine Slobodana Miloševića došlo se na ideju da se na spomen parku Čačalica sagradi opservatorija. Međutim, ništa od toga nije ostvareno. Pored Požarevca nalazi se objekat PD "Termoelektrane i kopovi" Kostolac, u cijem delu termoelektrane "Kostolac B" čvrsto stoji drugi najviši objekat na Balkanu, a to je njen odžak koji je visok 267 metara.
Sport[uredi | uredi kod]
U Požarevcu svake godine tradicionalno održavaju se sportske manifestacije kao što je Međunarodna ulična trka Požarevac povodom dana oslobođenja, kao i tradicionalni kros RTS-a.
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ Odluka o prazniku grada Požarevca i o slavi Požarevca[mrtav link], Službeni glasnik grada Požarevca, godina XLI, broj 1, 20. februara 2009.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Grad Požarevac
- Centar za kulturu Požarevac
- Požarevac - udaljenost do gradova Požarevac daljinar Arhivirano 2013-11-10 na Wayback Machine-u
- Turistička organizacija Požarevac Arhivirano 2013-08-28 na Wayback Machine-u
- [http://www.vts-pozarevac.edu.rs Visoka tehnička škola strukovnih studija u Požarevcu
- Požarevac na dlanu Arhivirano 2019-01-30 na Wayback Machine-u
