Igumanova palata
| Igumanova palata | |
| |
| Lokacija |  Beograd, Srbija
|
| Status | završena |
| Sagrađena | 1938. |
| Broj spratova | 6 |
| Arhitekta | braća Krstić |
| Autor | braća Krstić |
Igumanova palata ili pravilnije palata Igumanov, Terazije 31 u Beogradu, sagrađena je 1938. godine prema projektu arhitekata Petra i Branka Krstića,[1] u stilu modernizma. Podigao ju je Sima Andrejević Igumanov (1804—1882), srpski trgovac i veliki dobrotvor.
Istorija[uredi | uredi kod]
Palata Igumanov sagrađena je u vreme intenzivnih napora da se Terazije, koje su u međuratnom periodu postale gradski centar, obogate reprezentativnim objektima. Prizrenca, zadužbina trgovca Sime Igumanova,[2] raspisala je uži konkurs za projekat palate krajem 1935. godine.[3] Konkurs je vodio Pera Popović, pobornik srpsko-vizantijskog stila, a na konkurs su pozvani arhitekta Aleksandar Deroko i arhitekte Branko i Petar Krstić. Zahtev je bio da palata bude monumentalna i u traženom stilu. Rad braće Krstić, modernizovana verzija srpsko-vizantijskog stila, sa širokim arkadama u prizemlju, je usvojen na konkursu i tokom 1936. godine je počela izrada glavnog projekta.[4]
Arhitektura[uredi | uredi kod]
Tokom razrade projekta arhitekte Krstić su odustale od nefunkcionalnih elemenata, poput arkada u prizemlju i konačno završile projektovanje krajem 1936. godine. Izgradnja je započeta 1937., a završena u aprilu 1938. godine. I u vreme gradnje izvršene su neke manje ispravke, a neposredno posle Drugog svetskog rata urađene su neke manje prepravke u prizemnim prostorijama. Igumanova palata je ugaona petospratnica. Dekorativni motiv izduženog zalučenog otvora vodi poreklo iz srpsko-vizantijskog stila, a projektanti su ga suprotstavili formalnim odlikama modernizma – mermernoj oblozi fasade, nizovima pravougaonih prozora na poslednjem spratu, jakoj nadstrešnici u prizemlju, dekorativnim okruglim prozorima na vrhu građevine, dekorativnoj šipki za zastavu... U prizemlju je poslovni prostor, dok je na spratovima stanovanje. Upotrebljeni materijali odgovaraju standardima perioda u kome je objekat izgrađen. Ulazi u zgradu su dekorativno obrađeni u gipsu i štuko-mramoru. Na fasadi zgrade nalazi se natpis: „Zadužbina Sime Andrejevića Igumanova Prizrenca“.
Skulptura[uredi | uredi kod]
Na vrhu zgrade prvobitno se nalazila skulptura Sime Igumanova sa siročićima, rad vajara Lojze Dolinara, "prvi grupni vajarski rad u našoj zemlji".[5] Ova tri i po metra visoka bronzana grupa uklonjena je nakon Drugog svetskog rata.
Značaj[uredi | uredi kod]
Igumanova palata je jedno od najznačajnijih dela arhitekata Petra i Branka Krstića, kao i jedan od ključnih objekata na kome se ogleda proces transformacije tradicionalnog akademskog metoda u moderni, te je zbog svojih vrednosti proglašena za spomenik kulture (Rešenje Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda br. 1082/1 od 24.5.1977).
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ M.Đurđević, Petar i Branko Krstić, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, Beograd 1996
- ↑ Ž. R. P, Sima Andrejević-Igumanov, Pravda, 2.3.1941.
- ↑ Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
- ↑ Vujović, Branko (2003). Beograd u prošlosti i sadašnjosti. Beograd: Izdavačka kuća Draganić. str. 216.
- ↑ Vreme, 21. dec. 1938, str. 5. digitalna.nb.rs
Literatura[uredi | uredi kod]
- M.Đurđević, Petar i Branko Krstić, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, Beograd 1996
- Ž. R. P, Sima Andrejević-Igumanov, Pravda, 2.3.1941.
- Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
- Spomenik kulture - Igumanova palata
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Nepokretna kulturna dobra
- Lista spomenika
- "Vreme", 27. jan. 1939, str. 14. digitalna.nb.rs - foto montaže spomenika Igumanovu