Yohl Ik'nal
Yohl Ik'nal, Ix Yohl Ik'nal ili Ol Ik'nal (? – 7. novembar 604) je bila vladarica majanskog grada Palenque, koja je vladala od 21. decembra 583 do smrti 604, u doba mezoameričkog klasičnog perioda.[1] Ime joj znači Srce vjetrovitog mjesta, a poznata je kao baka K'inich Janaab' Pakala, najvećeg kralja Palenqeuea.[2] Bila je potomak K'uk' B'alama I, osnivača vladarske dinastije Palenqeua a an prijestolje došla nekoliko mjeeci nakon smrti njenog prethodnika Kan B'alama I.[3] Bila je prva žena-vladar u pisanoj historiji Maja i jedna od rijetkih vladarica u historiji Maja koja je nosila punu vladarsku titulu.[4] Historičari pretpostavljaju da je na prijestolje došla u izvanrednim i neobičnim okolnostima, detalji o kojima, međutim, nisu sačuvani.[5] Bila je jedina žena koja je vladala Palenqueom te najvjerojatnije bila sestra ili, vjerojatnije, kćer Kan B'alama, koji iza sebe nije ostavio muškog nasljednika.[6]
Za vrijeme vladavine Ix Yohl Ik'nal, Palenque je teško poražen od Calakmula, jedne od dviju majanskih sila u klasičnom periodu.[7] Bitka se odigrala 23. aprila 599. godine, ali je Ix Yohl Ik'nal vladala još nekoliko godina i umrla 604.[8] Palenque je nakon poraza sačuvao političku nezavisnost, ali je Ix Yohl Ik'nal vjerojatno morala plaćati danak Calakmulu.[9] Postoje indicije da su se ili Ix Yohl Ik'nal ili njen nasljednik uspješno pobunili protiv Calakmulove hegemonije prije 611.[10]
Arheologinja Merle Greene Robertson je sugerirala da grob unutar Temple XX u Palenqueu pripada kraljici Ix Yohl Ik'nal.[7] Bila je dovoljno važna da se dva puta prikazala na sarkofagu njenog unuka K'inich Janaab' Pakala i prikazana na štukou zida njegove grobnice.[11]
| Prethodi: Kan B'alam I |
Kraljica Palenquea 23. decembar 583 – 7. novembar 604 |
Slijedi: Aj Ne' Yohl Mat |
Napomene[uredi | uredi kod]
- ↑ Stuart & Stuart 2008, pp.139-142. Sharer & Traxler 2006, p.459.
- ↑ Webster 2002, p.132.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, p.139. Drew 1999, p.264.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, p.139. Martin & Grube 2000, p.159. Drew 1999, p.264.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, p.139.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, p.238. Martin & Grube 2000, p.159.
- ↑ 7,0 7,1 Stuart & Stuart 2008, p.140.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, pp.140-142.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, p.142.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, p.144.
- ↑ Stuart & Stuart 2008, pp.177, 180.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Drew, David (1999). The Lost Chronicles of the Maya Kings. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 0-297-81699-3. OCLC 43401096.
- Martin, Simon; and Nikolai Grube (2000). Chronicle of the Maya Kings and Queens: Deciphering the Dynasties of the Ancient Maya. London and New York: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05103-8. OCLC 47358325.
- Sharer, Robert J.; with Loa P. Traxler (2006). The Ancient Maya (6th (fully revised) izd.). Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-4817-9. OCLC 57577446.
- Stuart, David; and George Stuart (2008). Palenque: Eternal City of the Maya. London: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-05156-6. OCLC 227016561.
- Webster, David L. (2002). The Fall of the Ancient Maya: Solving the Mystery of the Maya Collapse. London: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05113-5. OCLC 48753878.
Eksterni linkovi[uredi | uredi kod]
- name glyph of Yohl Ik'nal Arhivirano 2007-10-13 na Wayback Machine-u