Kultura Cucuteni

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice Tripoljska kultura)
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Geografska rasprostranjenost
Keramika kulture Cucuteni

Kultura Cucuteni je neolitska arheološka kultura na istoku Evrope od 4800. do 3000 pne, smještena u današnjoj Rumuniji, Moldaviji i Ukrajini, u regiji Dnjepra i Dnjestra, na površini od oko 350,000 km2.[1]

Ime je dobila po selu Cucuteni u rumunskom okrugu Iaşi. Poznata je i kao Tripiljska po selu Tripilja (Трипiлля) u Ukrajini) ili Tripoljska kultura po ruskom izrazu Триполье. U literaturi se najčešće naziva Cucuteni-tripilijska kultura.[2] od Karpata do područja rijeka Dnjestar i Dnjepar, sa centrom u današnjoj Moldaviji, i na teritoriji zapadne Ukrajine i sjeveroistočne Rumunije,

Periodizacija[uredi | uredi kod]

Podijeljena je u rani, srednji i kasni period, u zavisnosti od radiokarbonske analize. [3]

• Rana (Pro-Cucuteni I–III do Cucuteni A–B, Trypillia A do Trypillia BI–II): 4800 4000 pne
• Srednja (Cucuteni B, Trypillia BII do CI–II) 4000 - 3500 pne
• Kasna (Horodiştea–Folteşti, Trypillia CII) 3500 3000 pne
Rekonstrukcija Talianki, mega-naselja, iz Cucuteni kulture - Ukrajina
Široke kuće
Rekonstrukcija obrambenog zida u naselju Maydanets, 4000. pne

Naselja[uredi | uredi kod]

Većina naselja u početnoj fazi su male veličine, na razmaku 3-4 km, koncentrisana u aluvijalnim dolinama rijeka Siret, Prut i Dnjestra.[4] Kuće su bile kružno raspoređene oko jedne centralne. Bilo ih je oko desetak, izgrađene od pletera, zagrijavane su pećnicama i imale su jedan okrugli prozor. U posebnim prostorijama se proizvodila keramika. Primijećeno je da su svakih 60 do 80 godina ovakva naselja bila uništavana (spaljena), a na njihovim razvalinama gradile su se nove kuće.[5]

Za vrijeme srednje faze (4000 - 3500 p.n.e.), stanovništvo gradi najveća naselja u neolitskoj Evropi. Razlozi su:

  • Klimatske promjene tokom godine i njihov uticaj na način obrade zemlje.
  • Prirodni razvoj i porast broja stanovnika koji uključuje prijetnju od ratnih sukoba sa susjednim zajednicama za ekonomske resurse
  • Obrana od drugih naroda iz širokih stepskih prostora.[6].

Neka od velikih naselja su:

  • Talianki, Ukrajina – oko 3700. pne, sa 21.000 stanovnika i oko 2.700 kuća, na površini od 450 hektara
  • Dobrovody, Ukrajina – oko 3800 pne, sa 16.000 stanovnika, na površini od 250 hektara
  • Maydanets, Ukrajina – oko 3700 pne – sa 6000-9000 stanovnika,[7]
  • Nebelivka, Ukrajina - oko 4000. pne, na površini od 300 hektara [7][8][9]

Ovakva naselja bila su administrativni, vojni i religijski centri šireg prostora na kojem su se nalazila i manja naselja. Postojali su hijerarhijski nivoi što govori o državnom karakteru tadašnjeg društva. Najnovija istraživanja potvrđuju i postojanje javnih zgrada za okupljanje i ceremonije. Sve se to dešavalo 500 godina prije nastanka Sumerskih gradova država. Oko 3200. god. pne došlo je velikih klimatskih promjena, a onda je uslijedio dramatični kraj navalom Praindoevropljana iz azijskih stepa.

Tipična figurina Majke Božije - Piatra Neamt Museum

Keramičke figurine[uredi | uredi kod]

Njihov pravi smisao ili korišćenje još uvijek je nepoznat. Mnoštvo figurina koje sugerišu ženski lik navelo je Mariju Gumbitas i njene sljedbenike da neolitska društva proglasi za matrijarhat.[10] Danas je to mišljenje odbačeno i smatra se da je neolitsko društvo bilo kompleksnije.[11]

Lista neolitskih kultura u Evropi[uredi | uredi kod]

Sesklo Egej 6500 pne 5000 pne Prva neolitska kultura u Evropi
Dimini Egej 5000 4400
Starčevo[12] Centralni Balkan, Podunavlje 6200 4500 Kereš (Mađarska), Kriš (Rumunija)
Vinča Centralni Balkan, Podunavlje 5700 4500
Impresso Jadran (Mediteran) 6400 5500 eng: Cardium pottery culture
Danilo Jadran 5400 3900
Kakanj Jadran 6230 4900
Butmir Jadran 5100 4500
Hvarsko - lisičićka[13] Jadran 4200 2500
Karanovo Istočni Balkan 6200 3500
Boian Istočni Balkan 4300 3500
Trakasta keramika Srednji Dunav 5500 4500 eng: Linear Pottery culture
Lenđel Srednji Dunav 5000 3400
Tisa Srednji Dunav 5000 3400
Dnjestar-Bug Moldavija, Ukrajina 6200 4700
Cucuteni Moldavija, Ukrajina 5500 2700 (rus: Tripolje)

Reference[uredi | uredi kod]

  1. ↑ „7,000 years ago, Neolithic optical art flourished – Technology & science – Science – DiscoveryNews.com”. NBC News. 2008-09-22. Arhivirano iz originala na datum 2015-12-24. Pristupljeno 2015-12-24. 
  2. ↑ Mantu, Cornelia-Magda. Cucuteni–Tripolye cultural complex: relations and synchronisms with other contemporaneous cultures from the Black Sea area. 
  3. ↑ „CORNELIA-MAGDA MANTU, (Institute of Archaeology Iaşi) - CUCUTENI–TRIPOLYE CULTURAL COMPLEX: RELATIONS AND SYNCHRONISMS WITH OTHER CONTEMPORANEOUS CULTURES FROM THE BLACK SEA AREA”. Arhivirano iz originala na datum 2015-06-08. Pristupljeno 2019-12-05. 
  4. ↑ Mallory, James P (1989). In search of the Indo-Europeans: language, archaeology and myth. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-05052-X. OCLC 246601873. 
  5. ↑ Menotti, Francesco (2007), „The Tripolye house, a sacred and profane coexistence!”, WAC-6 Sixth World Archaeological Congress, 6th World Archaeological Congress (WAC6), Dublin, OCLC 368044032 
  6. ↑ Diachenko, Aleksandr; Francesco Menotti (2012). „The gravity model: monitoring the formation and development of the Tripolye culture giant-settlements in Ukraine”. Journal of Archaeological Science 39: 2810–2817. DOI:10.1016/j.jas.2012.04.025. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Videĭko, Mikhailo Yu. History of Discovery and Investigations. 
  8. ↑ Müller, Johannes; Rassmann, Knut; Videiko, Mykhailo Yu (2016-01-22). Trypillia Mega-Sites and European Prehistory: 4100-3400 BCE. ISBN 9781317247920. 
  9. ↑ Johannes Müller; Knut Rassmann; Mykhailo Videiko (22 January 2016). Trypillia Mega-Sites and European Prehistory: 4100–3400 BCE. Taylor & Francis. str. 347. ISBN 978-1-317-24791-3. 
  10. ↑ Douglass Bailey - Prehistoric Figurines
  11. ↑ Pre- & protohistorie van de lage landen, onder redactie van J.H.F. Bloemers & T. van Dorp 1991. De Haan/Open Universiteit. ISBN 90-269-4448-9, NUGI 644
  12. ↑ „J. Balen, Rajna Šošić Klindžić, Tomislav Hršak - Starčevačka kultura”. Arheološki muzej u Zagrebu, 2014. Pristupljeno 9. 2. 2019. 
  13. ↑ „Alojz Benac, Sarajevo 1964 –STUDIJE O KAMENOM I BAKARNOM DOBU SJEVEROZAPADNOG BALKANA”. Pristupljeno 9. 2. 2016. 

V. također[uredi | uredi kod]

Izvori[uredi | uredi kod]

J. P. Mallory, "Tripolye Culture", Enciklopedija indoevropske kulture, Fitzroy Dearborn, 1997.

Eksterni linkovi[uredi | uredi kod]

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Kultura_Cucuteni&oldid=41440938