The Quiet American
Za ostala značenja, vidi The Quiet American (razvrstavanje).
| The Quiet American | |
|---|---|
 prvo izdanje | |
| Autor(i) | Graham Greene |
| Dizajn korica | "BGS"[1] |
| Država |  Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Jezik | engleski |
| Žanr(ovi) | ratni roman |
| Izdavač | William Heinemann London |
| Datum izdanja | December 1955 |
| Vrsta medija | štampa |
The Quiet American (sh. Mirni Amerikanac) je roman britanskog književnika Grahama Greenea objavljen 1955. godine, a koji se danas smatra jednim od najpoznatijih i najuticajnijih ostvarenja njegovog opusa.
Roman je inspiriran Greenovim vlastitim iskustvima iz Vijetnama, gdje je početkom 1950-ih kao novinski dopisnik pratio rat vijetnamskih, pretežno komunističkih, gerilaca protiv francuske kolonijalne vlasti. Protagonist je Thomas Fowler, sredovječni i cinični britanski ratni dopisnik koji nakon dvije godine boravka u Vijetnamu upoznaje Aldena Pylea, mladog, idealističkog humanitarnog aktivista za koga se ispostavi da je u stvari agent CIA-e koji nastoji među lokalnim stanovništvom nastoji stvoriti nacionalističku alternativu komunistima pod krinkom tzv. "Treće snage". Radnja prikazuje kako razlike u gledanju na rat eskaliraju u sukob kada se Pyle zaljubi u Fowlerovu mladu vijetnamsku ljubavnicu Phuong.
The Quiet American je nakon objavljivanja postigao veliku uspjeh i postao bestseler. S druge strane, nakon što je objavljen u SAD, izazvao je žestoke kritike u dijelu tadašnje javnosti, odnosno optužbe autora da promiče antiamerikanizam. Razlog za to su bilo Greeneova prilično eksplicitna kritika tadašnje američke politike petljanja u kolonijalne sukobe, odnosno unutrašnju politiku Trećeg svijeta, gdje se pod idealističkim parolama "borbe za demokraciju" i hladnoratovskim imperativima borbe protiv komunizma često izazivalo krvoproliće, odnosno stvarala više štete nego koristi. Knjiga je postala prilično aktualna te je često citirana deceniju kasnije, kada je američko uplitanje u zbivanja u Jugoistočnoj Aziji, odnosno Južnom Vijetnamu eskaliralo u Drugi indokineski i vijetnamski rat; The Quiet American se otada počeo smatrati svojevrsnim alegorijskim proročanstvom.
Dugo vremena se vjerovalo da je Greeneu kao predložak za naslovni lik poslužio američki obavještajac Edward Lansdale, koji je 1950-ih služio kao ispomoć francuskim trupama u Indokini, ali većina autora smatra da to nije točno, s obzirom da je Lansdale u Indokinu došao nakon što ju je Greene napustio.
Roman je ekraniziran dva puta. Godine 1958. je snimljen hollywoodski film sa Audiejem Murphyjem u naslovni ulozi, gdje je sadržaj, u nastojanju producenata da ga usklade sa tadašnjom službenom američkom politikom, potpuno izmijenjen u odnosu na predložak, a Pyle prikazan kao idealistički heroj. Godine 2002. je snimljena nova verzija sa Michaelom Caineom i Brendanom Fraserom u glavnim ulogama, koja je bila daleko vjernija originalu.
