Stefan Uroš I

Stefan Uroš I
Freska iz manastirske crkve u Sopoćanima, oko 1273. godine
Datum rođenja	oko 1220.
Mesto rođenja	nepoznato
Datum smrti	1. maj 1277.
Mesto smrti	Hum/Manastir Sopoćani
Grob	Manastir Sopoćani
Titula	Kralj Srbije
Period	1242 — 1276
Prethodnik	Vladislav
Naslednik	Dragutin
Poreklo
Dinastija	Nemanjići
Otac	Stefan
Majka	Ana Dandolo
Porodica
Supružnik	Jelena Anžujska
Deca	Dragutin Stefan Brnča Milutin

Stefan Uroš I Nemanjić, srpski kralj 1243-1276. Najmlađi sin Stefana Prvovenčanog i Ane Dandolo, unuke mletačkog dužda Enrika Dandola. Sa Epirom je napadao Nikeju. Posle uklanjanja nikejskog cara Teodora II Laskarisa na vlast je došao Mihajlo VIII Paleolog, koji je 1261. obnovio Vizantijsko carstvo, s kim je Uroš uspostavio prijateljske odnose, a na taj način ujedno i sa Ugarskom. Srpska vojska je napala Mačvansku banovinu u Ugarskoj, nakon čega je Uroš zarobljen. Sklopio je brak između svog starijeg sina Stefana Dragutina i Kateline, kćerke ugarskog kralja Stefana V. Posle neuspelog pokušaja sklapanja braka između mlađeg sina Milutina i Ane, kćerke cara Mihajla VIII Paleologa, Uroš se okreće vizantijskim protivnicima, kralju Sicilije, Karlu Anžujskom. Uroš je ukinuo vladarske titule velikog kneza Duklje i Huma i zaveo centralističku vlast. Tome se usprotivio Dragutin koji je napao oca i porazio ga uz pomoć ugarskih pomoćnih odreda 1276. godine. Uroš se zamonašio u Humu i ubrzo umro.

Sva tri potomka Stefanova smenila su se na srpskom tronu. I dok su vladavine prve dvojice bile srazmerno kratke, Uroš je na vlasti ostao više od trideset godina (1243-1276).

Ono što je posebno zanimljivo za ovo razdoblje srpske istorije jeste pojava nemačkih rudara, poznatih pod imenom Sasi. Oni su stigli u Srbiju negde početkom četvrte decenije trinaestog stoleća bežeći od Mongola, najverovatnije iz Transilvanije koja je bila opustošena tatarskim pohodom. Sa sobom su doneli nove tehnike pronalaženja i prerade ruda plemenitih metala, pre svega srebra, bakra i olova. Njihovo znanje i sposobnost oživele su proizvodnju metala i širom otvorili vrata mediteranskog tržišta srpskoj privredi. Sasi su razvili rudnike u Brskovu, Trepči, Rudniku, Rogozni, Novom Brdu i u drugim rudarskim mestima. Razvoj rudarstva u Srbiji pokrenuo je čitavo kolo privrednih i trgovačkih veza sa primorjem i južnom Italijom.

Ako bi se to dugo vreme Uroševe vladavine sagledalo jednim pogledom, ma kako to bilo i složeno i opasno, onda bi se moglo zaključiti da je Uroševo doba bilo doba beskrvne ravnoteže.

Uroš je imao tu sreću da su mu spoljašnje okolnosti išle na ruku. Veze sa ugarskim kraljem i zbližavanje sa sicilijanskim kraljem Karlom Anžujskim uputile su ga protiv Vizantije. Uroševa žena Jelena, bila je iz roda Anžujskog, rođaka Karlova. Od tih velikih planova koalicije i akcije uperene protiv Carigrada nije se mnogo ostvarilo, mada je Uroš dobar deo svoga vremena i pažnje upravio ka tom cilju. Čitavu deceniju Uroš je pripremao napad na Vizantiju, ali se do kraja svoje vladavine nije usudio da napravi odlučujući korak.

Time je njegova dugogodišnja vlada u Srbiji ostala nekako nezavršena i nedorečena.

Preci Stefana Uroša, tri kolena unazad

Stefan Uroš	Otac: Stefan Prvovenčani, kralj Raške (Srbije)	Deda (po ocu): Stefan Nemanja, veliki župan	Pradeda: Zavida
			Prababa: ?
		Baba (po ocu): Ana Nemanjić	Pradeda: ?
			Prababa: ?
	Majka: Ana Dandolo	Deda (po majci): Fantino Dandolo	Pradeda: Enriko Dandolo, mletački dužd
			Prababa: ?
		Baba (po majci): ?	Pradeda: ?
			Prababa: ?

Vidi još

• Kraljevi Srbije

Prethodnik: Stefan Vladislav I

Kralj Srbije 1242 — 1276

Nasljednik: Stefan Dragutin

Stefan Uroš I na Wikimedijinoj ostavi