Pribinić
| Pribinić | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština/Općina | Teslić |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 1,996 |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°36′38″N 17°41′26″E / 44.610556°N 17.690556°E |
  Pribinić Pribinić (Bosne i Hercegovine) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 74276 |
| Pozivni broj | 053 |
Koordinate: 44° 36′ 38" SGŠ, 17° 41′ 26" IGD
Pribinić je naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Teslić koja pripada entitetu Republika Srpska. Na popisu stanovništva 2013. u njemu je živjelo 1,441 stanovnika.[1]
Geografija[uredi | uredi kod]
Nalazi se u podnožju planina Borja i Javorova, na rijeci Maloj Usori. Udaljen je 15 km od Teslića, na putu koji povezuje Teslić sa Banjom Lukom. Središnji dio mjesta je na 280 do 460 mnv. Neki značajniji vrhovi ovih planina nalaze se na području sela Pribinić: Tajan (1008), Brestovac (605), Lipova Glava (520) Pribinić se nalazi u pojasu umjerene kontinentalne klime, bez velikih temperaturnih oscilacija. Prosječne godišnje temperature se kreću od 9,7° S a prosječne godišnje padavine od 992 mm.
Istorija[uredi | uredi kod]
Područje je bilo naseljeno od davnina, ali procvat doživljava sa razvojem austro-ugarske mreže željeznica namijenjene iskorištavanju lokalnog drvnog bogatstva. Područje je bogato četinarskom i listopadnom šumom. Osim kao bitna tačka na željeznici, u to vrijeme Pribinić je bio poznat i kao „vazdušna banja“.
Uskotračna pruga Usora-Pribinić podignuta je 1881. godine, a 1884. godine je izgrađen i put Doboj—Banja Luka (preko Pribinića). Za fabriku »Destilacija« koja je decenijama bila nosilac privrede u Tesliću prvobitno je planirano da se podigne u Pribiniću, ali je naknadno odlučeno da se izmjesti 15 km bliže Doboju, gdje je time nastao grad Teslić. U Pribiniću je uspostavljena Šumska uprava, a podignute su pilana i sušara šišarki. Za doseljene radnike podignute su dvije katoličke crkve, po jedna u Tesliću i Pribiniću. Crkva u Pribiniću je podignuta 1900. godine, bila je drvena, pa je nakon drugog svjetskog rata uklonjena. Tek kada je odlučeno da se podigne katolička crkva i starosjedjelačko stanovništvo je dobilo dozvolu da se podigne pravoslavna crkva. Pravoslavna crkva i danas postoji u Pribiniću.
Do pred kraj 20. vijeka mještani su naselje nazivali Pribinjić. Ne zna se zasigurno kako je Pribinić dobio ime, ali najčvršća pretpostavka je da ime dolazi od nekog istaknutog seoskog kneza Pribina. Jedna, malo verovatna, anegdotska verzija kaže da su Pribiniću ime dali slovenački radnici koji su radili na uvođenju pruge. „Pribinić“, prema toj verziji, dolazi od slovenačkog „Pri bi nič“, što bi trebalo da znači da prije pruge tu nije bilo naselja. Ime selu je najverovatnije dala kćerka kneza Lazara po imenu svoga dede Pribina, a koja se nedaleko udala, u manastiru Liplje
Tokom Drugog svjetskog rata šire područje Pribinića je bilo jako četničko uporište, a posebno su bili ozloglašeni četnici iz susjedne Čečave[2][3][4][5]
U Pribiniću je tokom rata u Bosni, postojao ozloglašeni zatvor, sa nekoliku punktova, a posebno u onima na koje se odnosi jedna od presuđenih optužnica, prema tačkama 40. i 41. Tribunala u Hagu, gdje stoji:
40. Zatvor i zatočenički objekti, u kojima je radio i kojima je upravljao vojni i policijski kadar, pod rukovodstvom kriznih štabova i VRS-a, uključuju sljedeće:...
• podtačke 1-11: ostale općine);
... • podtačka 12: u opštini Teslić: Pribinić i zgradu TO-a, zgradu SUP-a. 41. Ubistva bosanskih Muslimana i bosanskih Hrvata izvan borbenog ustroja od strane snaga bosanskih Srba u logorima i zatočeničkim objektima, ili nakon njihovog odvođenja odatle, uključuju:
• ubistvo više muškaraca u prostorijama Službe javne bezbjednosti i zgradi Teritorijalne odbrane u Tesliću te u zatvoru u Pribiniću tokom mjeseca juna 1992. godine
- opština Teslić premlaćivanje (tvrdim predmetima, šakama i nogama)--...
Broj dosjea:4551
Logor:Magacin teritorijalne odbrane
Općina:Teslić[6](Citat: Bhs kopija dijelova tačaka 40. i 41. Optužnice)
U 2018., za zločine ubistva logoraša na planini Borja, Sud Bosne i Hercegovine osudio je bivše pripadnike VRS-a na ukupno 82 godine zatvora.
Sud Bosne i Hercegovine osudio je petoricu bivših pripadnika Vojske Republike Srpske (VRS) na ukupno 82 godine zatvora zbog učešća u ubistvima civila na planini Borja kod Teslića.
Presudom su Dragan Marjanović, Saša Gavranović, Vitomir Dević i Zoran Šljuka osuđeni na po 17 godina zatvora, dok je Dragomir Kezunović osuđen na 14 godina.
Marjanović, Gavranović, Dević, Šljuka i Kezunović su proglašeni krivim da su 28 civila, koji su bili zatvoreni u policiji u Tesliću i zatvoru "Pribinić", u noći između 17. i 18. juna 1992. godine odveli na planinu Borje, gdje su ih ubili.[7]
Stanovništvo[uredi | uredi kod]
| Nacionalnost | 1991. |
| Srbi | 1,662 |
| Muslimani | 275 |
| Hrvati | 7 |
| Jugosloveni | 37 |
| ostali | 15 |
| Ukupno | 1996 |
Pravoslavne porodice koje danas naseljavaju Pribinić su Arsenići, Babići, Bijelci, Blagojevići, Bogdanići, Božići, Boštrunići, Bubići, Vasilići, Vukovići, Grabovci, Delići, Dimitrići, Dušanići, Ilinčići, Josipovići, Jotići, Kalamande, Kostići, Krunići, Lazići, Lipovčići, Malići, Marinkovići, Markovići, Miladići, Miljanovići, Mitrovići, Mišići, Momčilovići, Nikolići, Ostojići, Petrovići, Pešte, Popadići, Popovići, Radonjići, Stevići, Stojanovići, Stoljaci, Suvajci, Filipovići, Cvijetići, Cvijići i Škiljići.
Muslimanske porodice koje su živjele u Pribiniću su Barići, Bešići, Kertići, Mašići, Sadikovići i Huskići. Većina muslimanskih porodica su starosjedioci u Pribiniću, ali su protjerani tokom rata.
Skoro svi Dušanići iz Republike Srpske vode porijeklo od pribinićkih Dušanića.
Privreda[uredi | uredi kod]
Pribinić ima devetogodišnju osnovnu školu »Stevan Dušanić«. Škola ima područna odjeljenja u Liplju, Šnjegotini, Parlozima i G. Buletiću. Prota Stevan Dušanić je svojevremeno mnogo činio na napredovanju naselja i prosvetljavanju stanovništva.
Crkva Sv. Cara Konstantina i Carice Jelene izgrađena je 1900. godine, a sultanov ferman za crkvu obezbjeđen je još 1857. godine.
Pribinić ima kancelariju pošte (74276).
U zgradi nekadašnje željezničke stanice danas se nalaze ambulanta i matični ured.
Znamenite ličnosti[uredi | uredi kod]
Poznati Pribinićani su:
- Jovan B. Dušanić, ekonomist
- Slobodan Dušanić, profesor
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
- ↑ Petrić N., Ur. (1985): Opštine Kotor-Varoš i Skender-Vakuf u NOB-u 1941-1945. Radnički univerzitet „Đuro Pucar Stari“, Kotor Varoš.
- ↑ Đondović R., Ur. (1989): Sanitetska služba u narodnooslobodilačkom ratu Jugoslavije 1941-1945, Knj. 2: Nastanak i razvoj sanitetske službe u oružanim snagama narodnooslobodilačkog pokreta u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Hrvatskoj i Makedoniji; Biblioteka Ratna prošlost naroda i narodnosti Jugoslavije, knj. 361. Monografija Jedinica NOV i PO Jugoslavije, Knj. 150). Vojnoizdavački i novinski centar, Sanitetska uprava SSNO, Beograd.
- ↑ Samardžija S. (1983): Četrnaesta srednjobosanska NOU brigada. Skupština opštine Prnjavor, Banja Luka.
- ↑ Petrić N., Ur. (1985): Opštine Kotor-Varoš i Skender-Vakuf u NOB-u 1941-1945.
- ↑ http://www.icty.org/x/cases/brdjanin/ind/bcs/brd-5ai021007b.htm
- ↑ „Bivšim pripadnicima VRS-a 82 godine zatvora za ubistva civila na planini Borja”. Faktor.ba, pristupljeno 12 jula 2018.
Izvori[uredi | uredi kod]
Prof. Jovan B. Dušanić-Lipljanski, Pribinić - mesto u Republici Srpskoj, 2006
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
Stranice OŠ »Stevan Dušanić« u Pribiniću Arhivirano 2014-03-31 na Wayback Machine-u
| Naseljena mjesta | Banja Vrućica, Bardaci, Barići, Bijelo Bučje, Blaževci, Blatnica, Brezove Dane, Brić, Buletić, Vitkovci, Vlajići, Vrela, Gomjenica, Gornja Vrućica, Gornja Radnja, Gornje Liplje, Gornji Očauš, Gornji Ranković, Gornji Ružević, Gornji Teslić, Donji Očauš, Donji Ranković, Donji Ružević, Dubrave, Đulići, Žarkovina, Jasenova, Jezera, Kalošević, Kamenica, Komušina Gornja, Komušina Donja, Kopice, Kuzmani, Lončari, Lugovi, Mladikovine, Mrkotić, Orašje Planje, Osivica, Papratnica, Parlozi, Piljužići, Pribinić, Radešići, Rajševa, Rastuša, Rudo Polje, Slatina, Stenjak, Studenci, Teslić, Ugodnovići, Ukrinica, Čečava, Džimilić Planje, Šnjegotina Gornja |  |
|---|---|---|
| Mjesne zajednice | U opštini Teslić postoji 49. mjesnih zajednica | |