Petropavlov manastir Čičevo

Petropavlov manastir

Petropavlov manastir u Čičevu je manastir Srpske pravoslavne crkve i nalazi se u naselju Donje Čičevo, 4 km jugozapadno od Trebinja.

Historija

Manastir je osnovan krajem avgusta 1998. godine, kada je za potrebe sestrinstva sagrađen novi konak sa manastirskim paraklisom. Manastirski kompleks sačinjavaju dvije Crkve: jedna posvećena Sv. Ap. Petru, u današnjem obliku obnovljena 1906. godine i druga posvećena Sv. Ap. Pavlu, koja je prvobitno bila samo krstionica a obnovljena 2007. godine.

Arheologija

Austrijski general Đ. Babić 1883 izvršio iskopavanja manjeg obima. U toku 1906. godine obavljeno rušenje ostataka Crkve sv. Petra i raskopavanje grobova; radove i ostatke kompleksa je snimio S. Delić. Vladimir Ćorović je 1911 vršio iskopavanje grobova u Crkvi sv. Pavla i porti oko nje, a naročito ranih tridesetih godina XX stoljeća. U okviru jugoslavensko-američkog projekta 1968 obavljena su ispitivanja šireg područja Trebišnjice u kojima je učestvovao i Marko Popović. Nalazi ovih arheoloških istraživanja nalaze se u Muzeju Hercegovine u Trebinju.

U toku 2001. godine Đordje Janković obavio je reviziona arheološka istraživanja u Crkvi sv. Pavla i područja na kome je podignut novoutemeljeni manastir. Novi nalaz iz 2001. godine je krstionica. Njeno postojanje, između ostalih iznesenih argumenata, mijenja potpuno datiranje crkve. Građena je od lomljenog kamena vezanog krečnim malterom i leži diretkno na stjenovitom tlu. Centralni dio bazena je napravljen od tegula (antičkih ravnih krovnih cigala) i premazan je malterom pomiješanim sa tucanom antičkom ciglom.

Rezultati istraživanja

Arheolog Marko Popović crkvu sv. Petra vezuje za utemeljenje Manastira sv. Petra de Campo najkasnije do 80-ih godina XI stoljeća, u vrijeme jake benediktinske ekspanzije, kada se prvi put spominje u Ljetopisu popa Dukljanina u vezi sa sahranom kralja Radosava.

Crkvu sv. Pavla Popović datira s polovine XII stoljeća, kada se spominje u djelu M. Orbina sahrana župana Dese koji je, vjerojatno, sahranjen u narteksu Crkve sv. Pavla, kao njen ktitor. Popović podvlači da arhitektura Crkve sv. Pavla ima dosta složenu problematiku. Tip osnove Crkve sv. Pavla, odnosno trikonhos, susreće se u arhitekturi Istoka, Bizantije i u arhitekturi na Zapadu. Sam oblik trikonhosa Crkve sv. Pavla sa polukružnim apsidama iznutra, a svana u obliku trapeza, mogla bi se vezati za bizantijske trikonhose i to u V i VI stoljeću, kao i kasnije, u X stoljeću. Međutim, postoje razlike u odnosu na bizantijsku arhitekturu i to u konstruktivnim rješenjima koja su sličnija romaničkoj arhitekturi. Crkva sv. Pavle nije imala kupolu niti svodove već drvenu krovnu konstrukciju, a samo su joj apsidalni prostori bili zasvedeni konhama. Po opusu zidanja, obradi prozorskih bifora i kasnije zazidanom lučnom portalu, Crkva sv. Pavla pripada romaničkoj arhitekturi.

Arheolog Đorđe Janković smatra da ova dva hrama potiču iz antičkog perioda, kada je ovo mjesto bilo Saborni hram mjesta Ziza i možda episkopsko sjedište toga vremena. Njegova istraživanja pokazuju da su hramovi više puta rušeni. Bazilika je prvi put stradala početkom V vijeka, pri pohodu zapadih Gota iz Grčke na Italiju, a drugi sloj rušenja se vezuje za pohod Avara u Dalmaciju krajem VI i početkom VII vijeka. Nakon požara u vrijeme Avara (između 597. i 615) ova crkva sv. Petra sve do 1906. nije obnavljana.

Sadašnje stanje dobra

Sačuvani ostaci zidova najstarije Crkve sv. Petra, 1999. godine prekriveni su betonom u koji su postavljenje kamene ploče. Pri tome su radovi izvedeni tako da su označene betonskim trakama konture tlocrta oko crkve građene 1906. godine. Tako su (u zemlji) sačuvani dio zidova i temelji najstarije crkve kako ga je otkopao M. Popović 1968. godine. Cijela Crkva sv. Petra je sada okružena prilaznim platoom na kojem su označene konture apside, đakonikona i protezisa, pjevnica, kapela i na zapadnoj strani narteksa.

Ostaci zidova Crkve sv. Pavla su sačuvani u visini od oko 3 do 5 m. Sačuvani su ulaz, prozori i dijelovi polukalota nad apsidama. U odnosu na stanje iz 1968. godine, vidljivi su tragovi naknadnih intervencija: otvoren je ponovo ulaz na zapadnom zidu, donekle je zatvoren razoreni istočni zid apside i dio zida sjeverne konhe.

Arheološko područje – ostaci crkava sv. Petra i sv. Pavla, crkva sv. Petra sagrađena 1906 i nekropola stećaka u Čičevu, proglašeno ja za nacionalni spomenik BiH.

Ostale aktivnosti

Osim bogosluženja, svoje vrijeme sestre provode i u radionicama od čijih prihoda manastir živi: radionica za šivenje i vez, radionica za ikonopis, radionica za proizvodnju tamjana, radionica za kaligrafiju. U obližnjoj školi monahinje predaju veronauku. Među sestrama manastira nalaze se i monahinje iz drugih zemalja.

Literatura

• Liljana Ševo, Biblioteka Baština, Banja Luka, 2002. - Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1978. Godine

Vanjski linkovi

• Petropavlov manastir
• [1]
• [2]
• Eparhija zahumskohercegovačka i primorska

Reference

Petropavlov manastir Čičevo na Wikimedijinoj ostavi