Petrikon
Petrikon ili Petrik je bio srednjovekovno utvrđenje na području današnjeg Petrovaradina.
Istorija[uredi | uredi kod]
U antičko doba, na prostoru današnjeg Petrovaradina je postojao rimski Kuzum, koji je stradao u vreme najezde Huna u 5. veku. Kuzum je kasnije obnovila Vizantija pod imenom Petrikon. Prema jednoj tvrdnji, ovo utvrđenje je obnovljeno u vreme cara Justinijana I Velikog između 535. i 555. godine.[1] Međutim, prema drugoj tvrdnji, naziv Petrikon se prvi put pominje u 12. veku.[2]
Vizantinci su područjem današnjeg Srema i Petrovaradina vladali u više navrata. Prvi put je Vizantija uspostavila kontrolu nad ovim prostorom do kraja 5. veka. Potom je tu formirana vizantijska provincija Panonija, koja je obuhvatala istočne i centralne delove današnjeg Srema. Vizantijsku vlast u Sremu osporavali su Istočni Goti i Gepidi, koji su se sukobljavali oko kontrole nad ovim područjem.
U drugoj polovini 6. veka, vizantijsku Panoniju osvajaju Avari, koji vladaju tim prostorima do kraja 8. veka. Potom područje današnjeg Petrovaradina ulazi u sastav Franačke države Karla Velikog, zatim u sastav Bugarskog carstva, a nakon toga u sastav Samuilovog (Makedonskog) carstva. U vreme cara Samuila je Sremom upravljao vojvoda Sermon, čiji su zlatnici nađeni u 19. veku u jednom petrovaradinskom vinogradu.
Vizantija ponovo uspostavlja kontrolu nad Sremom 1018. godine, nakon čega Vizantinci u Sremu formiraju novu pokrajinu pod nazivom Tema Sirmijum. U borbama između Ugarske i Vizantije, tvrđava Petrikon dolazi pod kontrolu Ugarske, ali je potom ponovo zauzima Vizantija. Od 1181. godine ovo područje je pod upravom Ugarske, čime se okončala i prisutnost Vizantije na prostoru današnjeg Petrovaradina. U 13. veku, tokom ugarske vlasti, tvrđava se pominje pod novim imenom - Petrovaradin.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Enciklopedija Novog Sada, knjiga 20, Novi Sad, 2002. (odrednice: Petrovaradin, Petrovaradinska tvrđava)
- Veljko Milković, Petrovaradin i Srem - misterija prošlosti, Novi Sad, 2003.
- Radenko Gajić, Petrovaradinska tvrđava - Gibraltar na Dunavu, Sremski Karlovci, 1993.
- Agneš Ozer, Petrovaradinska tvrđava - vodič kroz vreme i prostor, Novi Sad, 2002.