Partizanski odredi iz Makedonije

Partizanski odredi formirani na teritoriji Makedonije bili su deo Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije, koji su se tokom Narodnooslobodilačkog rata, od jula 1941. do maja 1945. godine, borili protiv okupatora i njegovih saradnika. Njima je komandovao Glavni štab NOV i PO Makedonije, a po potrebi i Vrhovni štab NOV i POJ.

Prvi partizanski odredi na teritoriji Makedonije bili su Skopski, Prilepski i Kumanovski partizanski odred, formirani od kraja jula i do početka oktobra 1941. godine. U početku su bili sačinjeni uglavnom od članova KPJ i SKOJ-a ili njihovih simpatizera. Broj odreda i boraca u njima porastao je nakon masovnijeg širenja Narodnooslobodilačke borbe od 1942. godine. Na vojno-političkom savetovanju u Stolicama, održanom septembra 1941. godine, rukovodstvo Narodnooslobodilačkog pokreta je jasno definisalo organizaciju partizanskih odreda.

U toku Narodnooslobodilačkog rata na teritoriji Makedonije formirano je preko dvadeset partizanskih odreda. Nakon dolaska opunomoćenog delegata CK KPJ i Vrhovnog štaba NOVJ Svetozara Vukmanovića Tempa u Makedoniju početkom 1943. godine, Narodnooslobodilački pokret je postao organizovaniji i masovniji, što je uzrokovalo i porast osnivanja odreda.

Posle oslobođenja Makedonije, krajem 1944. godine, partizanski odredi su rasformirani, a njihovo ljudstvo je ili upućivano u sastav drugih jedinica NOVJ ili KNOJ-a ili demobilisano.

Spisak partizanskih odreda u Makedoniji

odred	datum formiranja	mesto formiranja	komandant	politički komesar
Bitoljsko-prespanski odred „Dame Gruev“	6. jul 1942.	rejon Zlatara, planina Bigla	Đore Velkovski	Josif Josifovski Sveštarot, nh
Bregalnički odred „Goce Delčev“	21. maj 1943.	rejon Plačkovice		Todor Arsov
Veleški odred „Pere Tošev“	druga polovina maja 1942.	planina Visec, kod Velesa	Mice Kozaroski
Veleški odred „Trajče Petkanovski“	23. april 1944.	kraj Velesa	Stojan Ivanovski, Todor Dimovski	Boro Mokrov
Odred „Drimkol“	početak septembra 1941.	planina Slavej
Đevđelijski odred „Sava Mihajlov“	prva polovina maja 1943.	planina Kožuf
Kičevski odred „Kozjak“	25. april 1943.	planina Bistra
Kičevsko-mavrovski odred	21. maj 1943.	zapadna Makedonija		Mino Bogdanov
Kopački odred	sredina septembra 1943.	između Kičeva i Izvora
Kruševski odred „Pitu Guli“	16. april 1942.	Grujeva Niva	Miše Ivanovski	Naum Naumovski, nh
Kumanovski odred	12. oktobar 1941.	rejon Kumanova	Boris Pockov	Blagoja Stefkov
Odred „Malesija“	23. septembar 1943.	Malesija	Veljo Barutčijevski	Aco Ivanovski
Maleševski odred	25. avgust 1944.	planina Plačkovica
Mavrovski odred	30. septembar 1942.	rejon Mavrova
Porečki odred	jun 1944.	Poreče
Prilepski odred „Goce Delčev“	17. septembar 1941.	rejon Prilepa		Trajko Boškovski
Skopski odred	22. avgust 1941.	Skopska Crna gora		Dame Krapčev
Odred „Slavej“	početak septembra 1941.	planina Slavej
Strumički odred	18. avgust 1944.	planina Plačkovica
Strumičko-đevđelijski odred	12. april 1944.	selo Ormio, Egejska Makedonija
Tikveški odred „Dobri Daskalov“	3. maj 1943.	planina Višešnica, kod Kavadaraca
Šiptarski odred	jul 1943.	planina Stogovo

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga sedma), Beograd 1974. godina.