Parlament (Beč)
Reichsratsgebäude | |
|---|---|
 | |
| Mjesto | Beč |
| Država |  Austrija
|
| Vrijeme gradnje | 1873. - 1883.[1] |
| Obnova | 1945. - 1955. |
| Rušenje | 1945. |
| Vlasnik | Austrijska država |
| Tip građevine | palača |
| Arhitektonski stil | neoklasicizam |
| Arhitekti i izvođači radova | |
| Arhitekt | Theophil Hansen |
| Tehnički podaci | |
| Broj katova | 2 |
| Koordinate: 48°12′N 16°21′E / 48.200°N 16.350°E | |
| Web | www.parlinkom |
Zgrada Parlamenta (za vrijeme Austro-Ugarske znana kao Reichsratsgebäude) je jedna od najmonumentalnijih građevina na bečkoj Ringstrasse i jedan od simbola današnjeg Beča. Danas je sjedište Austrijskog Parlamenta i njegova dva doma; Nacionalnog vijeća (Nationalrat) i Saveznog vijeća (Bundesrat).[1]
Zgrada parlamenta ima više od 13.500 m², što je čini jednim od najvećih građevina na Ringstrasse. Izgrađena je za smještaj Parlamenta austrijskog dijela monarhije Cislajtanije nakon ustavnih promjena u Austro-Ugarskoj. Palača ima preko sto prostorija, od kojih su najveće sale za sjednice Nacionalnog i Saveznog vijeća i peristil koji služi za posebne svečane sjednice. Uredi brojnih službenika Parlamenta smješteni su u okolnim zgradama kao što su Palača Epstein.
Palača ima brojne sobe za parlamentarne odbore, biblioteke, predvorja, blagavaonice, spavaće sobe, barove i dvorane za manje skupove. U palači se održavaju sve važnije državne ceremonije, kao što je polaganje zakletve Predsjednika Republike Austrije i njegov govor na Dan državnosti 26. oktobra.
Historija[uredi | uredi kod]
Novi ustav carevine poznat kao Februarski patent kojeg je car objavio 1861. pretvorio je dotadašnje Carevinsko vijeće u dvodomni parlament. Zbog tog je trebalo podići novu zgradu za smještaj te institucije, po originalnoj ideji trebalo se podići dvije zasebne palače za svaki dom budućeg parlamenta; Gornji plemićki dom (Herrenhaus) i Zastupnički dom (Abgeordnetenhaus). Međutim nakon Austro-Ugarske nagodbe iz 1867. i podjele monarhije na Cislajtanija (Austrija|austrijski]] dio carstva) i Translajtaniju (ugarski dio) svaka strana dobila je svoj zaseban parlament, pa je ideja o gradnji dvije palače otpala.
Preteča današnje zgrade bila je privremena palača parlamenta (projekt Ferdinanda Fellnera) na Währinger Straße, podignuta za svega šest tjedana, koju je otvorio sam car Franjo Josip I. 1861. Nju su Bečani ironično nazvali Schmerlingtheater, zbog čestih dugih govorničkih eskapada tadašnjeg zastupnika Antona von Schmerlinga, njena arhitektura je bila uzor za gradnju nove palače.
Nova palača parlamenta podignuta je između 1873. i 1883. po projektu danskog arhitekta Theophila von Hansena (kasnije austrijskog državljana) kao historicistička građevina, u stilu antičkog hrama, sa korintskim stupovima i drugim elementima antičke arhitekture. Zidovi, frizovi i pristupne rampe ukrašeni su brojnim skulpturama kipara Edmunda Hellmera.[1]
Značajan utjecaj na izgled budućeg parlamenta imao je industrijalac i umjetnički mecena, Nikolaus Dumba, porijeklom Grk, kao i činjenica da je upravo tad Theophil Hansen projektirao i palaču grčkog parlamenta Zappeion u Ateni. Kamen temeljac za novu zgradu položen je 2. septembra 1874. Prve plenarne sjednice oba doma novog parlamenta održane su devet godina kasnije, dana 4. decembra 1883.
Između 1883. i 1918. u doba Austro-Ugarske monarhije zvali su je Zgrada Carevinskog vijeća (Reichsratsgebäude), jer je u njoj bilo sjedište Gornjeg doma parlamenta (Carevinsko vijeće il Reichsrat) i Zastupničkog doma (Abgeordnetenhaus).[1]
Za vrijeme Prve Austrijske Republike između 1934. -1938. palača se zvala Kuća saveznog zakonodavstva (Haus der Bundesgesetzgebung), jer su u njoj bila smještena dva doma Republike; Nacionalno vijeće i Savezno vijeće.[1]
Posljednjih mjeseci Drugog svjetskog rata 7. februara 1945. britanski i američki bombarderi direktno su pogodili centralni peristil, i srušili stupove, nakon tog se urušio krov. Zbog tog je zgrada nakon rata dugo obnavljana.
Fontana Atene Palade[uredi | uredi kod]
Fontanu Atene Palade (Pallas-Athene-Brunnen) na rampi ispred parlamenta isklesali su između 1898. i 1902.[1]kipari Carl Kundmann, Josef Tautenhayn i Hugo Haerdlt, na temelju idejne skice baruna Hansena. U sredini fontane je bazen sa vodom sa bogato ukrašenom mramornom bazom. Ispod nogu božice Atene koja je centralna figura fontane, uzdignuta na podestu od korintskog stupa, leže dvije ženske alegorijske figure, koje predstavljaju zakonodavnu i izvršnu vlast. A nivo niže leže četiri figure koje simboliziraju najveće austrijske rijeke tog vremena; u prvom planu su Dunav i Inn, a u zadnjem Elba i Vltava (Moldau kako su je Nijemci zvali). Po bokovima su skulpture malih kupida koji jašu dupine. Kipove Dunava, Inna, i kupida isklesao je Haerdtl, a Elbe i Vltave Kundmann, a ženske alegorije vlasti Tautenhayn. Nad čitavom kompozicijom dominira božica mudrosti, Atena sa pozlaćenom kacigom, koja u lijevoj ruci nosi koplje, a u desnoj malu pozlaćenu figuru božice Nike.
