K'inich Janaab' Pakal

K'inich Janaab' Pakal
K'inich Janaab' Pakal
Ajaw Palenquea
	Pacal Veliki
Vladavina	29. jul 615 – 31. august 683
Rođen/a	24. 3. 603.
Umro/la	31. 3. 683. (dob: 80)
Sahrana	Hram natpisa, Palenque
Prethodnik	Sak K'uk'
Nasljednik	K'inich Kan B'alam II
Potomstvo	K'inich Kan B'alam II; K'inich K'an Joy Chitam II
Otac	K'an Mo' Hix
Majka	Sak K'uk'

K'inich Janaab' Pakal, poznat i kao Pacal II ili Pacal Veliki, (23. mart 603 – 28. august 683)^[1] je bio vladar Palenquea, majanskog grada-države u Kasnom klasičnom periodu pretkolumbovske mezoameričke kronologije. Tokom izuzetno duge vladavine od 68 godina Pakal je bio zaslužan za izgradnju ili dograđivanje većine današnjih građevina, spomenika i natpisa u Palenqueu.

K'nich Janaab Pakal je bio unuk Janaab' Pakala, odnosno sin kraljice Sak K'uk', a na prijestolje je došao u dobi od 12 godina. Njega je naslijedio sin Chan Bahlum II, a njega još jedan Pakalov sin - Kan Xul II. Nakon smrti je Pakal bio deificiran i govorilo se da komunicira sa svojim potomcima.

Pakal je najpoznatiji po grobnici koju je otkrio meksički arheolog Alberto Ruiz Lhuillier 1948. Ona je konačno otvorena 1952. i u njoj je pronađen Pakalov skelet. On je postao predmetom kontroverze, s obzirom da istrošenost zubiju sugerira osobu koja je umrla u 30-tim, a ne 70-godinama života; dio historičara, pak, smatra da je Pakal jednostavno kao član povlaštene elite imao bolju, zdraviju i po vlastite zube manje štetnu prehranu.

Pakalov sarkofag je ukrašen reljefom koji predstavlja jedan od najspektakularnijih primjera majanske umjetnosti. Prizor koji prikazuje se tradicionalno tumači kao Pakalov ulazak u Xibalbu, majanski podzemni svijet. Alternativno tumačenje je, pak, 1968. godine ponudio švicarski pisac Erich von Däniken u svojoj knjizi Sjećanja na budućnost prema kojoj taj prizor predstavlja astronauta u svemirskom brodu, a što je po njemu krunski dokaz veza drevnih Maja sa vanzemaljskim posjetiocima; takvo tumačenje odbacuje većina stručnjaka za Maje.