Nikola Vulić
| Nikola Vulić | |
| Rođenje | 27. novembar 1872. Skadar |
|---|---|
| Smrt | 25. maj 1945. Beograd |
Nikola Vulić (Skadar, 15/27. novembar 1872 — Beograd, 25. maj 1945) je bio srpski istoričar, klasični filolog i arheolog, predavač na Velikoj školi u Beogradu i Beogradskom univerzitetu i jedan od najznačajnijih srpskih proučavalaca antičke prošlosti.
Biografija[uredi | uredi kod]
Osnovnu školu pohađao je u Žabarima i Boljevcu kod Zaječara a gimnaziju u Zaječaru, Aleksincu i Beogradu. Studirao je prvo u Beogradu a potom u Minhenu gde je 1896. doktorirao sa disertacijom Historische Untersuchungen zum Bellum Hispaniense. Predavao je u gimnaziji 1896. godine 1897. postao je vanredni a 1901. redovni profesor na Katedri za istoriju starog veka Velike škole u Beogradu. Vanredni profesor Beogradskog univerziteta postao je odmah po njegovom osnivanju 1905. a redovni 1919. Za redovnog člana SANU izabran je 1921. godine. Bio je i predsednik Srpskog arheološkog društva, urednik časopisa Starinar (1922 — 1931) i predsednik Istorijskog društva Srbije. Uživao je veliki ugled u naučnim krugovima kod nas i u inostranstvu što pokazuje i članstvo u velikom broju naučnih udruženja: bio je doživotni član Međunarodne unije akademija, dopisni član Francuske, Bečke i Rumunske akademije, redovni član Arheološkog društva u Sofiji, redovni član Bečkog arheološkog društva, počasni doktor univerziteta u Padovi i Klermon Feronu. Iz političkih razloga penzionisan je 1938. godine. Tokom Drugog svetskog rata više puta je zatvaran u Banjički logor.
Naučni rad[uredi | uredi kod]
Istraživao je antičku istoriju, klasični filologiju, epigrafiku i numizmatiku. Objavio je više od 550 radova na srpskom i više stranih jezika u najuglednijim naučnim časopisima između ostalih i u Glasu SKA, Glasniku srpskog kraljevskog društva, Starinaru, Klio, Rivista di storia antica, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Instituts. Njegovi radovi su strogo naučni, polemični i često nastali kao odgovor na istraživanja drugih naučnika. I danas mnoge njegove rasprave predstavljaju polaznu tačku u izučavanju pojedinih problema. Zanimali su ga svi periodi antičke istorije od klasične Grčke, preko helenističkog perioda i Rimskog carstva do pozne antike. Raspravljao je vrednosti Homerovih epova kao istorijskih izvora (Omir kao istorijski izvor, 1928) vladavini Aleksandra Velikog i njegovim ratovima (Jedan prilog istoriji Aleksandra Velikog, rad je objavljen na srpskom i italijanskom 1907, Alexandre le Grand sur le Danube, 1912), seobi Helvećana i Cezarovim ratovima u Galiji.
Naročito je istraživao antičku prošlost jugoslovenskih zemalja, naročito Srbije i Makedonije. Obradio je skoro sva važna pitanja vezana za antičku prošlost srpskih zemalja. Pre svega je izučavao istoriju plemena koja su naseljavali centralni Balkan: Tribala (Der Sitze der Triballer zur Römerzeit, 1903), Bistrana (Bistrani u našoj zemlji, 1927), Kelta. Obradio je i rimsko osvajanje Balkana. Veći broj njegovih radova bavi se izučavanjem Oktavijanovog Ilirskog rata a pisao je i o dalmatinsko-panonskom ustanku. Bavio se i pitanjima vezanim za rimske provincije na Balkanu. Što se tiče pozne antike naročito ga je zanimala vladavina cara Konstancija i njegovi ratovi. Napisao je i nekoliko radova posvećenih istoriji hrišćanstva na teritoriji Jugoslavije.
Dao je ogroman doprinos razvoju antičke epigrafike kod nas. Četrdeset godina je obilazio Srbiju i Makedoniju gde je prikupljao epigrafske nalaze značajne za proučavanje istorije antike na našim prostorima. Materijal je objavljivao sa A. Premerštajnom pod naslovom Antike Denkmäler in Serbien u godišnjaku austrijskog arheološkog društva kao i samostalno u 8 svezaka dela Antički spomenici naše zemlje publikovanim u periodu od 1900. do 1948. Napisao je i nekoliko radova posvećenim pojedinačnim epigrafskim problemima. Istraživao je istoriju kovnice novca u Viminacijumu čime je dao značajan doprinos i na polju antičke numizmatike. Pošto je bio dobar poznavalac latinskog i grčkog jezika dao je značajan doprinos i na polju klasične filologije. Pisao je studije i eseje o piscima klasične grčke i rimske književnosti: o grčkoj lirici do Pindara, Katulu i Vergiliju. Sa posebnom pažnjom se bavio istraživanjem uticaja antike na srpsko kulturno nasleđe. O ovoj tematici značajni su mu radovi Protivrečnosti u Omira i našoj narodnoj poeziji i Naše narodne pesme i Ilijada.
Sarađivao je u velikom broju enciklopedija izdavanih kod nas i u inostranstvu. Napisao je veći broj članaka za: Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Dizionario epigrafico di antichità romana i Narodnu enciklopediju Stanoja Stanojevića. Pisao je i udžbenike za latinski jezik i istoriju za srednje škole.
Bavio se i arheološkim istraživanjima. Tokom 1911. i 1912. iskopavao je rimski kastrum na Kosmaju. Istraživanja ilirskih grobova u Trebeništu na Ohridskom jezeru obavljana između 1930. i 1933. privukla su veliko interesovanje domaće i strane naučne javnosti. Iskopavao je rimsko pozorište kod Zlokućana u okolini Skoplja.
Pored naučnih radova napisao je i niz popularnih članaka o ličnostima i važnim događajima antike kao i o najzanimljivijim arheološkim nalazima. Ovi radovi objavljeni su u brojnim dnevnim novinama i časopisima.
Značajan je njegov pedagoški rad na Velikoj školi i Univerzitetu u Beogradu. Predavao je istoriju starog veka a držao je i posebne kurseve posvećene epigrafici i istoriji jugoslovenskih zemalja u antičko doba.
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
- Biografija na sajtu SANU Arhivirano 2016-03-05 na Wayback Machine-u
