Moldavska Demokratska Republika
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Moldavska Demokratska Republika (rumunjski: Republica Democratică Moldovenească) egzistirala je od 15. decembra 1917. do 9. aprila 1918. kad se ujedinila sa Kraljevinom Rumunjskom.[1]
Moldavska Demokratska Republika nastala je za turbulentnih vremena Ruske revolucije 1917. kad se raspadala vojska i u zemlji zavladala anarhija.
Historija[uredi | uredi kod]
U Kišinjevu tadašnjem administrativnom centru Besarabijske Gubernije je 21. novembra 1917. formiran parlament (rumunjski: Sfatul Ţării = Vijeće zemlje) u koji u ušli zastupnici iz redova Moldavskog vojničkog kongresa, moldavskih zemljoposjednika i buržuazije, zastupnici su za predsjednika izabrali Iona Inculeta.[1]
Parlament je 15. decembra (2. decembar) 1917. proglasio Moldavsku Demokratsku Republiku, na ozemlju dotadašnje Besarabijske Gubernije, kao sastavnu republiku Ruske Republike.[1]
S druge strane ni Boljševici nisu mirovali, tako su se 24. decembra 1917. (6. januar) 1918.) sastali Besarabijski gubernijski izvršni komitet sovjeta radničkih i seljačkih deputata, zajedno sa Prezidijumom izvršnog komiteta Kišinjevskog sovjeta i Vojnim revolucionarnim komitetom južnog rajona rumunjskog fronta, i odlučili osnovati - Revolucionarni štab sovjetske vojske Besarabijske Gubernije. Taj štab je 31. decembra 1917. (13. januar 1918.) pokrenuo akciju da združene snage Crvene armije zauzmu sve važnije objekte u Kišinjevu.[1]
Nakon tog se 1. januara (14) 1918. Frontovski odjel centralnog izvršnog komiteta sovjeta radnika i vojničkih komiteta rumunjskog fronta, Crnomorske flote i Odeske gubernije proglasio vrhovnim autoritetom u Besarabijskoj Guberniji i na rumunjskom frontu, uključujući Odesku sovjetsku republiku.[1]
Teritorij Besarabijske Gubernije napala je 5. januara (18) 1918. vojska Ukrajinske Narodne Republike, a 6. januara (19) započela je svoje napadačke operacije i rumunjska vojska, koja je do sredine marta 1918. potpuno zauzela čitavu Besarabijsku Guberniju. U međuvremenu je 18. februara Moldavska Demokratska Republika proglasila svoju potpunu nezavisnost od Ruske Republike.[1]
Parlament - "Sfatul Ţării" je 27. marta (9. april) 1918. izglasao da se Moldavska Demokratska Republika ujedini sa Kraljevinom Rumunjskom.[1]
U aprilu 1919. su 2. i 3. ukrajinska Crvena armija pokrenule ofenzivu na Besarabiju i do 11. maja zauzele brojna naselja na desnoj obali Dnjestra, što je omogućilo da se u Tiraspolu osnuje - Besarapska sovjetska socijalistička republika, u koju su ušli Tiraspolski okrug (Hersonska gubernija), Baltski i Olgopolski okrug (Podolska gubernija).[1]
Oslobođenje od rumunjske okupacije cijele Besarabijske Gubernije prekinuo je napad bjelogardejskih oružanih snaga Južne Rusije pod komandom generala Denikina, što je omogućilo rumunjskoj vojsci da u augustu 1919. istjera sve jedinice Crvene armije izvan granica Besarabije pa je 10. septembra i Privremena radničko - seljačka vlada Besarabije prestala sa radom.[1]
U kontekstu rumunjske okupacije i uz podršku rumunjske komande 10. decembra 1919. "Sfatul Ţării" objavio ujedinjenje Moldavske Demokratske Republike sa Kraljevinom Rumunjskom. Istoga dana, "Sfatul Ţării" i Moldavska Demokratska Republika su ukinuti dekretom rumunjskog kralja Ferdinanda I.[1]
.svg)