Patrijarh srpski Makarije
Patrijarh srpski Makarije (ćir. Патријарх српски Макарије) je bio prvi patrijarh Srpske pravoslavne crkve kada je ona obnovljena kao Pećka patrijarhija 1557. godine. S trona se povukao 1571., a umro 1574. godine.
Njegov brat ili bliži srodnik bio je turski veliki vezir Mehmed-paša Sokolović koji je zaslužan za obnavljanje Pećke patrijarhije. Prije toga, ovaj prostor je bio pod upravom Ohridske arhiepiskopije. Međutim nisu svi prihvatili ovakvo stanje, pogotovo metropolit smederevski Pavle koji je težio samostalnom upravljanju srpskom crkvom. Obnavljanje Pećke patrijarhije 1557. imalo je za cilj riješiti stanje raskola i stabilizirati unutrašnje stanje Otomanskog carstva.
Prostor patrijaršije obuhvaćao je pored zemalja cara Dušana i Uroša Nemanjića, još i područja Bačke, Banata, Baranje, Srijema, Slavonije, Bosanske krajine, Bosne, Like, Krbave i Dalmacije, i imao je više od četrdeset episkopija, među njima i novoosnovane: Trebinjsku i Požešku. Pećka patrijaršija funkcionirala je do 1766. kada je ponovo ukinuta i taj prostor potčinjen Carigradskoj patrijarhiji.
Patrijarh Makarije je od sultana dobio sve povlastice koje je imao carigradski patrijarh: upravljanje crkvenom imovinom, naplaćivanje crkvenih dažbina, naslijeđivanje imovine onih koji su umrli bez nasljednika, potvrđivanje pravila svih esnafskih organizacija, suđenje u bračnim sporovima i predmetima kaznene prirode.
Za vrijeme patrijarha Makarija obnovljeni su manastiri Banja kod Priboja, Gračanica, Studenica, Pećka patrijarhija, Budisavci na Kosovu. U manastirima je oživjela ikonopisačka, zlatarska i prepisivačka djetalnost. Umjetnosti, književnost i cjelokupna srpska kultura doživljavaju tada svojevrsnu renesansu.
Zbog bolesti povukao se s trona 1571. godine predajući ga svom sinovcu Antoniju Sokoloviću. Umro je 1574. godine. Srpska pravoslavna crkva ga svetkuje na dan 30. kolovoza po julijanskom, tj. 12. rujna po gregorijanskom kalendaru.
Odbor akademika Srpske akademije znanosti i umjetnosti ga je 1993. godine uvrstilo na popis sto najznačajnijih Srba.
Vidi još[uredi | uredi kod]
Eksterni linkovi[uredi | uredi kod]
| Prethodnik: Arsenije II |
patrijarh srpski 1557—1571 |
Nasljednik: Antonije Sokolović |
Žičko-pećki arhiepiskopi (1219-1337):
Sveti Sava • Arsenije I Sremac • Sveti Sava II • Danilo I • Joanikije I • Jevstatije I • Jakov • Jevstatije II • Sveti Sava III • Nikodim • Danilo II • Joanikije II
Pećki patrijarsi (1346-1463):
Joanikije II • Sava IV • Jefrem • Spiridon • Danilo III • Sava V • Danilo IV • Kirilo • Nikon • Teofan • Nikodim II • Arsenije II
Pećki patrijarsi (1557-1766):
Makarije Sokolović • Antonije Sokolović • Gerasim Sokolović • Savatije Sokolović • Jerotej Sokolović • Filip Sokolović • Jovan • Pajsije Janjevac • Gavrilo I Rajić • Maksim Skopljanac • Arsenije III Crnojević • Kalinik I • Atanasije I • Mojsije Rajović • Arsenije IV Jovanović • Joanikije III Karadža • Atanasije II Gavrilović • Gavrilo II Sarajevac • Gavrilo III • Vikentije Stefanović • Pajsije II Grk • Gavrilo IV Grk • Kirilo II • Vasilije Jovanović-Brkić • Kalinik II Grk
Karlovački mitropoliti i patrijarsi (1690-1920):
Arsenije III Crnojević • Isaija Đaković • Sofronije Podgoričanin • Vikentije Popović • Mojsije Petrović • Vićentije Jovanović • Arsenije IV Jovanović • Isaija Antonović • Pavle Nenadović • Jovan Đorđević • Vićentije Jovanović Vidak • Mojsije Putnik • Stefan Stratimirović • Stefan Stanković • Josif Rajačić • Samuilo Maširević • Prokopije Ivačković • German Anđelić • Georgije Branković • Lukijan Bogdanović
Beogradski mitropoliti (1831-1920):
Melentije Pavlović • Petar Jovanović • Mihailo Jovanović • Teodosije Mraović • Inokentije Pavlović • Dimitrije Pavlović
Patrijarsi Srpske pravoslavne crkve (1920- ):
Dimitrije • Varnava • Gavrilo (V) • Vikentije (II) • German • Pavle • Irinej