Lebet

Lebet
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Pčinjski
Opština	Vladičin Han
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	102
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	1165 m
Lebet Lebet (Srbije)
Ostali podaci
Pozivni broj	017
Registarska oznaka	VR

Lebet je naselje u Srbiji u opštini Vladičin Han u Pčinjskom okrugu. Prema popisu iz 2002. imao je 102 stanovnika (prema popisu iz 1991. 135 stanovnika).

Lebet leži na desnoj obali Lebetske reke, koju nazivaju i Malom rekom, na bregovima koji se kao snop penju do Lebetskog rida, planinske kose Čemernika. Lebetska reka se uliva u Golemu reku, koja odatle dobija naziv Mutnica. Njegova naselja su razmeštena u zaseoke, prema rodovima koji su ih formirali, na nadmorskoj visini od 800 do 1000 metara.

Poreklo stanovništva

Selo je osnovano oko 1800. godine. Najpre su ga zaselili preci današnjeg roda Mitinci, došavši iz sela Kostreševci, kod Klisure na putu ka graničnom prelazu Strezimirovci, i veći deo Lebeta vodi poreklo od njih. Oni danas drže središnji deo sela i slave Svetog Arhangela Mihaila. Potom su došli preci rodova Belinci, pa Petrinci, Veselci i Momčilovci, svi slave Svetog Nikolu. Veselci (Veselinovići) su došli iz Klisure i s Drajinci,ispod Vlasinskog jezera na putu ka graničnom prelazu Strezimirovci, , a Belinci (Belići), od kojih vode poreklo Petrinci (Petrovići), iz mesta Palja. Poslednji, pred oslobođenje od Turaka, naselili su se Paunovci, koji su najpre živeli na mestu zvanom Jerenica, u Mlačištu, ponevši od mlačištanskog zaseoka Paunovci naziv i slavu Sveti Arhangel Mihailo. Mahalu Paunovci u Lebetu zovu i Jerenci ili Strumini, po Strumi, ženi koja je poslednja napustila staru postojbinu. Inače, oni su tamo bili došli iz prokupačkog kraja.

Stari naziv sela, u vreme Turaka, bio je Plavi Lebed, a između dva rata Lebed.

Rudarstvo

Starinci ovih rodova bavili su se uglavnom proizvodnjom ćumura u takozvanim pećima „žežnicama“, a priraštaj sela je bivao sve veći kako je u 19. veku teklo iskopavanje i prerada gvozdene rude na obroncima Čemernika. Na mestu zvanom Smokov, gde se Lebetska reka uliva u Golemu reku, bila je najveća topionica i prerada gvozdene rude u Vranjskom vilajetu. Obližnji rudnik, Mrkova Poljana, i Samokov, ispod naselja Mrkovica (ranije Guzevje), bili su pašin posed. Zabeleženo je da kada su radili maljevi u tom samokovu, “zemlja se tresla na daljini od sat hoda”. Za vreme prerade rude, bile su posečene sve stoletne bukove šume da bi se za topionicu proizveo kvalitetan ugalj. Vađenje i topljenje rude je presaahlo dve godine po oslobođenje od Turaka, negde oko 1880. godine, jer su bile posečene sve šume i zatvoreni površinski kopovi.

Istorija naselja

Za vreme Drugog svetskog rata, na dan Svetog Save, 1943. godine, bugarski okupator je u selu zapalio 16 kuća i streljao osam muškaraca.

Naselje Lebet koristi crkvu Svetog Jovana u Mačkatici, a seoska zavetna slava je Velika Gospojina, 28. avgusta.

Stanovnici Lebeta ranije su imali crnotravsku nošnju, ali su vremenom, posle Drugog svetskog rata, poprimili način odevanja Dervenaca, odnosno Moravaca, stanovnika Grdeličke klisure. No, do danas su zadržali crnotravski govor.

I Lebeđani su, poput Crnotravaca, posle Prvog svetskog rata uglavnom išli u pečalbu kao građevinari. Danas je i kod njih izumrlo stočarstvo koje je između dva rata, uz zemljorljdnju, bilo razvijeno. U selu je posle 1971. godine počela nagla migracija prema većim gradovima, ali četvororazredna osnovna škola još opstaje sa nekoliko učenika. Između dva rata Lebeđani su se selili na Kosovo i Metohiju i u okolinu Leskovca – Dubovo i Lapotince.

Demografija

U naselju Lebet živi 90 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,4 godina (41,5 kod muškaraca i 49,8 kod žena). U naselju ima 34 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,00.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 304 1953. 307 1961. 314 1971. 302 1981. 190 1991. 135 135 2002. 102 102

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			100	98.03%
Makedonci			2	1.96%
nepoznato			0	0.0%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	1			0
80+	1			2
75-79	2			3
70-74	4			3
65-69	3			3
60-64	4			11
55-59	4			4
50-54	1			3
45-49	2			1
40-44	5			4
35-39	4			0
30-34	6			3
25-29	7			2
20-24	3			2
15-19	2			2
10-14	1			0
5-9	3			1
0-4	2			3
prosek	41.5			49.8

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 44 45 63 61 46 35 34

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 9 10 4 3 4 2 1 - - 1 3.00

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 49 19 26 4 - - 43

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 7 25 10 1 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	15	4	-	-	-	-	2	3	1	-
Ženski	5	3	-	-	-	-	-	-	-	-
Oba	20	7	-	-	-	-	2	3	1	-
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	1	1	-	-	-	-	3
Ženski	-	-	-	2	-	-	-	-	-
Oba	-	-	1	3	-	-	-	-	3

Literatura

• Jovan F. Trifunovski, Grdelička klisura, Leskovac, 1964,
• Radmila Tričković: Leskovac u XVIII veku, Leskovački zbornik XI, 1971.
• Aleksandar Stojanovski: Vranjski kadiluk u XVI veku, Narodni muzej u Vranju, 1985.

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)