Kraljevski pristanak

Kraljevski pristanak (engl. Royal Assent) je ukaz kojim vladar u ustavnoj monarhiji proglašava predlog zakona prethodno usvojen u parlamentu, čime taj predlog zakona postaje zakonom i delom pravnog sistema zemlje.

Kraljevski pristanak u Ujedinjenom Kraljevstvu razvio se iz srednjovekovne političke prakse u kojoj je monarh imao faktičku moć da sam donosi i proglašava obavezujuće naredbe i zakone, uz savet Kraljevskog veća (Royal Council), u kome su učestvovali predstavnici aristokratije i crkve, a zatim i predstavnici gradova, i koji se razvio u parlament, podeljen na dva dela: biskupi i plemići činili su Dom lordova (House of Lords), a predstavnici gradova i opština Dom građana (House of Commons). Monarh je, pre no što bi doneo neki zakon, tražio savet i pristanak oba doma. Pod vladavinom Henrija VI u 15. veku postalo je uobičajeno da se predlozi zakona formulišu u samom parlamentu, ali oni nisu mogli postati zakoni bez pristanka monarha. Tako je monarh bio, i zvanično i dalje jeste, onaj koji "donosi zakone" (enactor), pa svaki zakon donet u britanskom parlamentu i danas počinje sledećom formulom (the enactment formula):

Be it enacted by the Queen's most Excellent Majesty, by and with the advice and consent of the Lords Spiritual and Temporal, and Commons, in this present Parliament assembled, as follows....

"Njeno veličanstvo Kraljica, uz savet i pristanak svetovnih i duhovnih lordova, i građana, okupljenih u sadašnji parlament, donosi zakon, kako sledi...".

U teoriji, britanski monarh – trenutno kraljica Elizabeta II – ima, po primitku predloga zakona od parlamenta, tri mogućnosti. Prvo, ona može dati kraljevski pristanak, što se obeležava utiskivanjem formule La Reyne le veult (anglonormanski za "Kraljica tako želi") na zvaničan primerak predloga zakona. Drugo, ona može odbiti kraljevski pristanak, što zapravo znači staviti veto, a to se označava eufemističkom anglonormanskom formulom La Reyne s'avisera (= "Kraljica će razmotriti"). Treće, ona može na neodređeno vreme odložiti davanje kraljevskog pristanka. Poslednji britanski monarh koji je stavio veto na neki predlog zakona bila je kraljica Ana, koja je 11. marta 1708. odbila dati kraljevski pristanak predlogu zakona koji je predviđao osnivanje paravojne formacije u Škotskoj.

U komonveltskim kraljevstvima, generalni guverner, koji predstavlja britansku kraljicu i u njeno ime daje kraljevski pristanak na predloge zakona, pored navedenih ima i četvrtu mogućnost: da predlog zakona uputi kraljici na razmatranje kako bi ona lično mogla dati kraljevski pristanak. Ta se praksa danas najčešće koristi kod onih zakona koji zadiru u ustavne konvencije određene zemlje.

Eksterni linkovi

• Bond, M. F. (1956). "La Reyne le Veult: The making and keeping of Acts at Westminster." In History Today. (Vol. 6, pp. 756–773).
• Davies, M. (2003). Companion to the Standing Orders and guide to the Proceedings of the House of Lords, 19th ed. Arhivirano 2005-12-19 na Wayback Machine-u
• Farnborough, T. E. May, 1st Baron. (1896). The Constitutional History of England since the Accession of George the Third 1760–1860, 11th ed. (Vol. 1). London: Longmans, Green and Co.
• The High Court of Tynwald. (2004). "Tynwald at St John's." Arhivirano 2007-08-09 na Wayback Machine-u
• Legislative Assembly of Alberta. (2004). The Honourable John C. Bowen, 1937–50."
• Robertson, J. R. (2001). "Bill S-13: The Royal Assent Act." Arhivirano 2007-03-11 na Wayback Machine-u
• Royal Assent Act. (2002, c. 15). Ottawa: The Queen's Printer. Arhivirano 2006-07-14 na Wayback Machine-u
• Australian Senate Practice Arhivirano 2007-08-31 na Wayback Machine-u