Kalcijum sulfat
| Kalcijum sulfat | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Drugi nazivi | Gips | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 7778-18-9  , 10034-76-1 (hemihidrat), 10101-41-4 (dihidrat) | ||
| PubChem[1][2] | 24928 | ||
| ChemSpider[3] | 22905
| ||
| UNII | E934B3V59H
| ||
| ChEBI | 31346 | ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | WS6920000 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | CaSO4 | ||
| Molarna masa | 136.14 g/mol (anhidrat) 145.15 g/mol (hemihidrat) 172.172 g/mol (dihidrat) | ||
| Agregatno stanje | bela čvrsta materija | ||
| Miris | bez mirisa | ||
| Gustina | 2.96 g/cm3 (anhidrat) 2.32 g/cm3 (dihidrat) | ||
| Tačka topljenja |
1460 °C (anhidrat) | ||
| Rastvorljivost u vodi | 0.21g/100ml at 20 °C (anhidrat)[5] 0.24 g/100ml at 20 °C (dihidrat)[6] | ||
| Ksp | 4.93 × 10-5 (anhidrat) 3.14 × 10-5 (dihidrat) 3.1 × 10-7 (hemihidrat)[4] | ||
| Rastvorljivost u glicerol | neznatno rastvoran (dihidrat) | ||
| pKa | 10.4 (anhidrat) 7.3 (dihidrat) | ||
| Struktura | |||
| Kristalna rešetka/struktura | ortorombična | ||
| Termohemija | |||
| Standardna entalpija stvaranja jedinjenja ΔfH |
-1434.5 kJ/mol | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | ICSC 1589 | ||
| EU-indeks | nije na listi | ||
| NFPA 704 |
 0
1
0
| ||
| Tačka paljenja | nije zapaljiv | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Drugi katjoni | Magnezijum sulfat Stroncijum sulfat Barijum sulfat | ||
| Srodna Desikanti | Kalcijum hlorid Magnezijum sulfat | ||
| Сродна једињења | Gips | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Kalcijum-sulfat je hemijsko jedinjenje čija je oznaka CaSO4. U prirodi se javlja kao mineral anhidrit, CaSO4 i kao dihidrat, CaSO4* 2H2O, koji se naziva gips, a ako je zrnast i potpuno beo - alabaster.
Zagrevanjem na temperaturi od 130 do 160°S potpuno se menja kristalna struktura gipsa i nastaje poluhidrat gipsa: CaSO4 * 2H2O → CaSO4 * 1/2H2O + 3/2H2O
Daljim zagrevanjem poluhidrat gubi svu vodu, pri čemu se struktura ne menja, nastaje u vodi rastvoran anhidrit. Dodatkom vode, pošto je reakcija reverzibilna, očvršćavaju i poluhidrat i anhidrit zadržavajući dati oblik uz neznatno povećanje zapremine (što je korisno pri dobijanju gipsanih odlivaka jer se ispunjava svaka šupljina kalupa).
Gips se najviše koristi kao dodatak cementu, ali i za izradu maltera (mešanjem sa krečom), lakih građevinskih ploča (sa dodacima trske i drvenjače), veštačkog mermera, kao podloga za podove, u medicinske i zubotehničke svrhe, za proizvodnju ukrasa od gipsa, i još za mnoge druge stvari.
Osim toga, gips je i hemijska sirovina za dobijanje sumpora, sumporne kiseline i veštačkog đubriva amonijum-sulfata, (NH4)2SO4.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Lide David R., ur. (2006). CRC Handbook of Chemistry and Physics (87th izd.). Boca Raton, FL: CRC Press. 0-8493-0487-3.
- ↑ S. Gangolli (1999). The Dictionary of Substances and Their Effects: C. Royal Society of Chemistry. str. 71. ISBN 0854048138.
- ↑ American Chemical Society (2006). Reagent chemicals: specifications and procedures : American Chemical Society specifications, official from January 1, 2006. Oxford University Press. str. 242. ISBN 0841239452.
