Dromedar
| Dromedarska deva | |
|---|---|
| |
| Status zaštite | |
| Status zaštite: Odomaćeni | |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | Animalia |
| Koljeno: | Chordata |
| Razred: | Mammalia |
| Red: | Artiodactyla |
| Porodica: | Camelidae |
| Rod: | Camelus |
| Vrsta: | C. dromedarius |
| Dvojni naziv | |
| Camelus dromedarius Linnaeus, 1758. | |
| |
| Sinonimi | |
|
Sinonimija vrste
| |
Dromedarska deva, poznatija pod nazivom dromedar (Camelus dromedarius) je veliki parnoprstaš čiji primjerci žive u sjevernoj Africi i zapadnoj Aziji, odnosno najpoznatiji član porodice deva. Dromedarska deva ima jednu grbu na svojim leđima, te je zovu jednogrba deva, za razliku od baktrijske ili dvogrbe deve. Dromedar se nekad naziva i arabijska deva. Neki, pak, tvrde da se riječ "dromedar" mora isključivo koristiti za trkaće deve. Prema web-stranici Oaklandskog ZOO.a-a,
- Naziv "dromedar" se treba koristiti za arabijske trkaće deve poput onih koji se koriste u različitim kalmilarskim vojnim jedinicama.
Ispočetka je udomaćen samo u zapadnoj Aziji, dromedar je prvi put pripitomljen u centralnoj ili južnoj Arabiji prije nekoliko tisuća godina. Stručnjaci su podijeljeni oko datuma: neki smatraju da se to dogodilo oko 4000 godina pne., drugi da se to dogodilo tek 1400. pne. Danas ima skoro 13 miliona pripotomljenih dromedara, uglavnom u području od Indije do sjeverne Afrike. Nijedna ne živi u divljini u originalnoj postojbini, dok u Australiji postoji podivljala populacija od oko 300,000. [1] Oko drugog milenijuma pne., dromedar se pojavio u Egiptu i Sjevernoj Africi.
Iako je postojalo još nekoliko vrsta camelidae, jedina koja je do danas preživjela je baktrijska deva. Ona je pripitomljena nešto prije 2500. pne. u Aziji, odnosno nešto prije takvih procjena za dromedare. Baktrijska kamila je krupnija, jača životinja, koja može preživjeti u području od Irana do Tibeta [2]. Dromedar je viši i brži: s jahačem može satima održavati brzinu od 13–14 km/h. U usporedbi s njim, zajahana baktrijska deva se kreće oko 4 km/h [3].
Oko 2. milenijuma pne. deve su došle u oblast Sahare, ali su potom nestale oko godine 900. pne. Perzijska invazija Egipta pod Kambizom je dovela pripitomljene deve u oblast. Pripitomljene deve su potom korištene širom Sjeverne Afrike, a Rimljani su održavali korupus kamilara-ratnika koji su patrolirali rubom pustinje. Perzijske deve, međutim, nisu bile posebno prilagođene za trgovinu i putovanje preko Sahare; rijetka putovanja preko pustinje su se činila uz pomoć kočija koje su vukli [konj]i.
Jače i izdržljivije baktrijske deve su prvi put počele dolaziti u Afriku u 4. vijeku. Međutim, sve do islamskog osvajanja Sjeverne Afrike te deve nisu bile uobičajene. Dok se osvajanje izvelo uglavnom uz pomoć konja, nove veze s Bliskim Istokom su omogućile da se deve uvoze en masse. Te deve su bile dobro prilagođene za pustinjska putovanja i mogle su nositi velike terete. Tako su po prvi put omogućile opsežnije trgovačke rute preko Sahare.
Dromedari-mužjaci imaju meko nepce, koje prošire u veliki ružičastu vreću zvanu doula na arapskom, koji visi sa stranbe njihovih usta kako bi privukao ženke za vrijeme sezonje parenja. Dromedari su također poznati po svojim debelim obrvama i malim dlakavim ušima.
Skotnost kod dromedara traje oko 12 mjeseca. Obično se rađa jedno mladunče, te doji do 18 mjeseci. Ženke su seksualno zrele nakon 3 do 4 godine, mužjaci nakon 5 do 6 godina. Životni vijek u zatočeništvu je obično oko 25 godina, dok neke životinje navrše i 50.
Odrasli primjerci narasi do dužine od 3 metra i visine od 1,8 - 2,1 m. Masa se obično kreće oko 400 – 600 kg.
Suvremeni pripitomljeni dromedari se koriste za meso i mlijeko, odnosno za prijevoz robe i putnike. Za razliku od konja, oni kleknu kako bi omogućili utovar. Na mnogim pustinjskim lokacijama kraj turističkih odredišta u Egiptu se može vidjeti policija na devama.
V. također[uredi | uredi kod]
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Dromedary and Bactrian camel hybrids (cross-breeding) Arhivirano 2018-02-12 na Wayback Machine-u
- A-Z of the Arabian Camel
- Information & Photos of a Desert Arabian Camel Birth Arhivirano 2007-08-19 na Wayback Machine-u
- Creature of the Desert, Camel
Notes[uredi | uredi kod]
- ↑ „Oakland Zoo: Animals A-Z Arabian Camel”. Arhivirano iz originala na datum 2007-04-16. Pristupljeno March 1.
- ↑ „Farmnote 122/2000 : Feral camel [Western Australia”]. Arhivirano iz originala na datum 2005-03-19. Pristupljeno December 5.
- ↑ „Creature Features - Pet Facts: Camels”. Pristupljeno December 5.
- ↑ „Camel”. Pristupljeno December 5.