Jean-Baptiste Lully
Jean-Baptiste Lully, originalno Giovanni Battista Lulli (Firenca, 28. 11. 1632 – 22. 3. 1687), francuski kompozitor rođen u Italiji koji je potrošio glavninu života radeći na dvoru Luja XIV.
Lullyja je u Francusku 1646. odveo vojvoda francuske pokrajine Guise, gdje je ušao u službu Mademoiselle de Montpensier (la Grande Mademoiselle) kao običan sluga. Ova dama mu je pomogla da njegov muzički talenat kulminira, međutim navodno Lully je napisao neku bezobraznu pjesmu, te je odpušten iz službe. Inače Lully je bio muzički nadaren u sviranju violine i gitare. Na dvor Luja XIV stupio je 1652. kao plesač. Napisao je muziku za balet de la Nuit, što se kralju veoma svidjelo. Bio je proglašen za kompozitora instrumentalne muzike kralja i dirigenta kraljevskog gudačkog orkestra francuskog dvora.
Između 1650. i 1660. napisao je mnoge balete, u kojima su kralj lično i Lully plesali. Također je imao ogroman uspjeh u komponiranju muzike za Molijerove komedije, uključujući Le Mariage Forcé (1664), L'Amour Médecin (1665), i Le Bourgeois Gentilhomme (1670). Kralj kako je stario, nije mogao plesati, te ga balet je sve manje zanimao, zato je Lully krenuo s pisanjem opera. Potom je kralj privilegovao Lullyja, dajući mu kompletnu kontrolu svih muzičkih izvođenja u Francuskoj do njegove smrti.
Navodno je bio moralno razuzdan, što ga je par puta kod kralja stavilo u znak pitanja, međutim kralj ga je smatrao svojim istinskim prijateljem važnim za muzičke prigode. Godine 1662. oženio je Madeleine Lambert, kćerku svog prijatelja muzičara i s njom je imao 6 djece. Godine 1681. Lully je postavljen za dvorskog tajnika Luj XIV i data mu je plemićka titula, nakon čega je pisao svoje ime kao Jean Baptiste de Lully i nazivao se "Monsieur de Lully".
Dana 8. 1. 1687 udario se sam po nožnom prstu, te se oteklina pretvorila u gangrenu, te je Lully odbijao da mu se amputira nožni prst, tako se bolest proširila rezultirajući njegovom smrću 22. marta 1687. Na krevetu pre smrti je napisao Bisogna morire, peccatore (Moraš umrijeti, grešniče).
Lullyjeva muzika[uredi | uredi kod]
Njegova napopularnija djela su pasakalje, kačone i divertismani. Njegov Miserere smatra se genijalnim djelom, također isto se smatra za njegova sakralna djela. Uticaj Lullyja značajan je u radikalnoj revoluciji u stilu plesa na dvoru. Umjesto sporog i čvrstog plesa koji je do tad prevladavao, on je uveo živahan balet i brz ritam. U orkestar je uveo nove instrumente. Uživao je u društvu Molijera, s kojim je stvorio novu muzičku formu komediju-balet. Osnovao je francusku operu, smatrajući italijanski stil opere kao neadekvatan za francuski jezik. Napisao je mnoge opere i druga djela.
