Guntamund
Guntamund (lat: Gunthamundus, rođ. oko 450. - 496. god.) je bio kralj Vandala i Alana i vladao je severnoafričkom Vandalskom kraljevinom od 484. do 496. godine.
Guntamund je bio sin Gentona, jednog od sinova osnivača Vandalske kraljevine, kralja Gejseriha. Po Gejserihovom zakonu kraljevska kruna se u okviru vandalske kraljevske porodice nasleđivala po načelu senijoriteta odnosno presto je prelazio u ruke najstarijeg člana dinastije. Gejserihov naslednik Hunerih je pokušao da za prestolonaslednika odredi rođenog sina Hilderiha, ali u tome nije uspeo tako da ga je 484. nasledio sinovac Guntamund.
Hunerih je ostao upamćen kao agresivni sledbenik arijanskog učenja i progonitelj pravoslavnih. Guntamund se pak pokazao umerenijim u pogledu verske politike i obustavio je progone. Glavni uzrok ovakve promene politike ležao je u Akakijevoj šizmi, prvom crkvenom raskolu između rimskog papstva i carigradske patrijaršije. Monofizitska politika vizantijskog cara Zenona dovela je do toga da papa Feliks III 484. anatemiše i cara i patrijarha Akakija. Time su pravoslavni vernici na Zapadu, uključujući i Romane u severnoj Africi, ostali i bez nominalne zaštite ionako udaljenog cara iz Konstantinopolja.
Vandali su od 468. vladali Sicilijom, ali je ostrvo prepušteno 476. godine kralju Italije Odoakaru koji je zauzvrat pristao da Gejserihu plaća simboličan danak. Kako su Ostrogoti upali u Italiju 488. godine, Guntamund je 491. pokušao da zauzme Siciliju. Međutim, kada Teodorik postao novi vladar Italije, Goti su proterali Vandale sa Sicilije, a Guntamund je ostao i bez danka koji je isplaćivan njegovim prethodnicima.
U Carigradu je 491. Zenona nasledio Anastasije I, takođe pristalica monofizitizma. Ipak, verske sklonosti novog cara još uvek nisu bile poznate ni u Konstantinopolju, a kamoli u dalekoj Africi. Izvesni Drakontije, rimski pravnik u vandalskoj službi, je nakon Anastasijevog dolaska na presto sastavio panegirik u čast novog istočnorimskog cara. Guntamund je Drakontijev spis protumačio kao izdajnički i panegiričar je utamničen. Okrivljeni je u tamnici podvrgnut torturi i izgladnjivan i pokušao je da zadobije oprost vandalskog kralja sastavljanjem još dva govora (Satisfacio i Laudes Dei). Guntamund je ostao neumoljiv, a nesrećni Drakontije je najposle oslobođen posredovanjem dvojice dostojanstvenika rimskog porekla. Vizantijski car Anastasije se ubrzo pokazao u pravom svetlu i rascep nastao eskomunikacijom Akakija je nastavljen. Drakontijev slučaj je pak dobra ilustracija unutrašnje podeljenosti Vandalske kraljevine i nepoverenja varvarskog kralja prema njegovim romanskim i pravoslavnim podanicima.
Guntamundova vladavina je predstavljala doba unutrašnjeg mira, pa i prosperiteta severnoafričkog kraljevstva. Istina, berberska plemena, koja su naseljavala zaleđe mediteranske obale Afrike, su se bunila protiv vandalske vlasti, ali borbe protiv odmetnutih Mavara nisu bile većeg obima u Guntamundovo doba. Guntamund je umro 3. septembra 496. godine, a nasledio ga je rođeni brat Trasamund, u čiju je čast nedugo zatim Drakontije sasatavio pohvalu u stihu.
Izvori[uredi | uredi kod]
- The Prosopography of the Later Roman Empire II: A.D. 395-527, ed. J.R. Martindale, Cambridge 1980, str. 525 - 526.
| Prethodnik: Hunerih |
Vandalski kraljevi | Nasljednik: Trasamund |
