Damjan Pavlović
Damjan Pavlović (Novi Sad, 1840. – Beograd, 1866) spada među najtragičnije srpske pjesnike, koji je svoj kratki život okončao samoubistvom. Rođen je 1840. godine u Novom Sadu, a poslije očeve smrti, 1849, sa majkom prelazi u Beograd. Zahvaljujući stipendiji Matice srpske iz zadužbine Pavla Jovanovića, upisao se 1857. na Politehnički institut u Beču, a 1862. prelazi na studije tehničkih nauka u Pragu. Po završetku studija, 1865. godine, vratio se u Beograd gdje se zapošljava u Ministarstvu građevine kao crtač.
Zahvaljujući dobrom znanju njemačkog i engleskog jezika, izvanrednom obrazovanju, a i kao obdareni pjesnik, književni i pozorišni kritičar, 1865. je angažovan od srpskog dvora da podučava Katarinu Konstantinović, dalju rođaku i tajnu ljubav kneza Mihaila Obrenovića. Ne znajući ništa o tome, Pavlović se zaljubljuje u Katarinu i prilikom jednog časa izjavljuje joj ljubav, 2. marta 1866, poslije čega ga Milivoje Blaznavac grubo izbacuje na ulicu, uz najpogrdnije riječi i uvrede. Duboko povrijeđen takvim poniženjem, u noći 3. marta izvršio je samoubistvo na strašan način, udarivši dvaput glavom o otvoreni šestar na svom radnom stolu.
Uz Mitu Popovića (1841–1888), Dragu Dimitrijević-Dejanovića (1843–1870), Milana Kujundžića Aberdara (1842–1893), Velimira Vasića (1842–1864), M. P. Šapčanina (1842–1895), Jovana Grčića Milenka (1846–1875) i druge, Damjan Pavlović pripada grupi poznih srpskih romantičara. To je i vrijeme velike krize romantizma, koji je u Evropi već zamijenjen novim poetikama i književnim pravcima. Pavlovićevo obrazovanje je bilo tehničko, a ne filološko ili pravničko. Do kraja svog nesretnog života radio je kao crtač i inženjer u Ministarstvu građevine u Beogradu. Zmajev sljedbenik, "imao je istinski nadahnute trenutke" (J. Deretić).
Pavlović je pripadao romantičarima omladinskog doba i pisao je uglavnom ljubavnu i rodoljubivu poeziju. Prvu pjesmu "Suncu na zahodu" objavio je u Šumadinki 1856. godine. Bio je potom saradnik Podunavke (1856–1858), Srpskih novina (1857), Sedmice (1857–1858), kalendara Zimzelen (1858) i Vojvođanin (1858), Letopisa Matice srpske (1858–1861), Danice (1860–1863), Vile (1866).
Damjan Pavlović je dugo bio zaboravljen pjesnik. Zoran Gavrilović u Antologiju srpskog rodoljubivog pesništva unio je njegovu pjesmu Dunavo, Miodrag Pavlović u svoju Antologiju srpskog pesništva pjesmu Viši duh, a Goran Maksimović u Antologiju ljubavne lirike srpskog romantizma pesme Izbor i Srce, dušo! Tek u naše vrijeme Staniša Vojinović priredio je i objavio knjigu pjesama Damjana Pavlovića.