Concio
| Concio Contio | |
|---|---|
 | |
| Država |  Mletačka Republika
|
Concio (od iskrivljenog latinskog contio = susret, sastanak, skupština) bila je skupština svih slobodnih građana, kako plemića tako i običnih građana Venecije, koja je egzistirala negdje od 742. do 1423. godine.
Historija[uredi | uredi kod]
Porijeklo concia je nejasno, skupštine slobodnjaka počele su se pojavljivati po raznim naseljima Veneta tokom 6. i 7. vijeka, na njima su građani uglavnom birali suce i zastupnike.
Po venecijanskoj usmenoj predaji concio je izabrao i prvog dužda Paoluccia Anafesta, ali to vjerojatno nije točno jer je to tad bila imperijalna povlastica Ravenskog egzarhata (odnosno Bizanta). Najvjerojatnije je na conciju izabran tek treći dužd Orso Ipato, jer su se Venecijanci 726. pobunili protiv bizantskog ikonoklazma cara Lava III Isavrijaca i izabrali vlastitog vođu.
Nakan što je umro Ipato, Bizant je uklonio dužda i njegove ljude i postavio vojne upravitelje (magistri militum) koji su se svake godine smjenjivali sve do 742., kad je car napokon službeno odobrio da concio bira dužda. I danas je nejasno koje su bile stvarne ovlasti tih prvih skupština, dali da predlažu i biraju, ili samo potvrđuju predloženog kandidata.
Prvi doista nezavisni venecijanski dužd, koji više nije imao nikakve kontrole od Bizanta bio je Pietro Tradonico, on je dotadašnju bizantski temu pretvorio u nezavisnu Mletačku Republiku.[1]
Ubrzo nakon formiranja Mletačke Republike, koja je nastala pod velikim utjecajem vojničke klase, politička moć se postupno prebacila na concio koji je uključivao sve slojeve naroda. Te promjene su se dogodile prije neslavnog pokušaja dužda Giovannija II Partecipazia kog je concio (skupština) natjerala na abdikaciju, pa je onda htio umjesto svog umrlog brata Pietra, na mjesto suvladara postaviti mlađeg brata Orsa, ali ga je u tom osujetio concio i za dužda izabrao Pietra Candiana. On je na nesreću iste godine poginuo, pa je Giovanni II Partecipazio htio ponovno postati dužd, ali ga je concio osujetio i aklamacijom izabrao Pietra Tribuna.[1]
Concio (skupština) je u teoriji bilo mjesto u kom su se mogli okupiti svi slobodni građani Mletačke Republike, ali se u praksi to svelo na one koji su si to mogli priuštiti. Pa su ubrzo njime dominirale moćne porodice, koje su se obogatile trgovinom i sudjelovale uz dužda u državnoj upravi. Pa se on postupno tokom 11. i 12. vijeka srozao i izgubio svoj smisao i autoritet.[1]
Zbog tog je grupa moćnih i uticajnih, predložila da concio osnuje Consilium Sapientis (Savjet mudrh) , kao stalno tijelo skupštine, on je osnovan 1143. kasnije je bio poznat kao Veliko vijeće. Ono je sve više uzimalo prostor concia. Tako je pred kraj 1172. izbor mletačkog dužda povjeren komisiji od 11 članova, koje su birali zastupnici Velikog vijeća, dok je conciju ostavljeno samo pravo da potvrdi taj izbor.[1]
Slijedeći veliki korak u derogiranju concia bila je sjednica Velikog vijeća održana 28. februara 1297. Tad je donešen niz zakona koji su ograničavali prava ulaska u Veliko vijeće, zato je i nazvana serrata (talijanski: ograničenje). Tom reformom u Veliko vijeće su mogli ući samo oni plemići koji su bili njegovi članovi posljednjih četiri godine, i po četrdeset novih članova svake godine, koji su se birali kockom među njihovim potomcima. Konačni udarac conciju zadalo je Veliko vijeće - 1423. kad ga je i formalno ukinulo.[2]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Organi constituzionali e principali dignita dello stato” (talijanski). Archivio di Stato di Venezia. Arhivirano iz originala na datum 2013-09-15. Pristupljeno 15. 12. 2013.
- ↑ „Maggior consiglio” (talijanski). Treccani. Pristupljeno 15. 12. 2013.