Brom
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol, atomski broj | Brom, Br, 35 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | halogenih elemenata | ||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | VIIA, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 3119 kg/m3, bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Boja | crvenkasta | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 79,904 u | ||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 115 (94) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 114 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | 185 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | [Ar]3d104s24p5 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 18, 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni brojevi | ±1, 3, 5, 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | jako kiseli | ||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | romboidna | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | tečno | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 265,8 K (-7,3 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 332 K (59 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 19,78×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 15,438 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 5,286 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 5800 Pa (280,1 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | 206 m/s (293,15 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pozostałe dane | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 2,96 (Pauling) 2,74 (Alred) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 480 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 0,122 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 1139,9 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 2103 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 3470 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 4560 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| V energija jonizacije | 5760 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| VI energija jonizacije | 8550 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| VII energija jonizacije | 9940 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| VIII energija jonizacije | 18600 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica:
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Brom (Br, latinski - bromium) je nemetal VIIA grupe.
Poseduje 4 izotopa 77, 79, 81 i 82, od kojih su postojani 79 i 81. Ova dva izotopa se javljaju u proporciji 1:1 kod broma koji se nalazi u prirodi.
Zastupljenost[uredi | uredi kod]
U prirodi brom je rasprostranjen u vidu jedinjenja. Najpoznatiji mineral broma je brom-karnalit, KBr* 6 H2O. Rastvoreni bromidi javljaju se u nekim slanim jezerima i u morskoj vodi. Zastupljen je u zemljinoj kori u količini od 0,37 ppm, uglavnom kao nečistoća u morskom pesku i u kamenoj soli. Brom se u većim količinama javlja u morskoj vodi (65 ppm). U oba slučaja javlja se u vidu soli natrijumbromida
Otkriven je 1826 godine od strane A.J. Balarda i C. Lowinga.
Jedinjenja[uredi | uredi kod]
Najpoznatija jedinjenja broma su: bromovodonik (HBr) - veoma jaka kiselina, kao i njene soli natrijum bromid i kalijum broid. Veliki značaj u hemiji imaju njegove fluoridne soli NaBrFx x=4,5,6. Bromid srebra se masovno koristi u fotografiji.
Biološki značaj[uredi | uredi kod]
Brom je zastupljen u čovekovom organizmu u količini od oko 50 ppm, ali on nema nikakvu bitnu ulogu. Pare broma oštećuju sluzokožu organa za disanje, a ako dospe na kožu brom pravi rane koje veoma teško zarastaju. U velikim količinama čist brom je veoma otrovan. Njegova smrtonosna doza iznosi 35 grama. Joni broma Br- su bozopasn ukoliko njihova količina ne prelazi preko one koja je u morskoj vodi.
Osobine i primena[uredi | uredi kod]
Na sobnoj temperaturi čist brom je mrkocrvena tečnost oštrog, neprijatnog mirisa, koja lako isparava. Koristi se u brojnim hemijskim reakcijama. Brom se upotrebljava i u farmaceutskoj i hemijskoj industriji.
