Antifašistička skupština narodnog oslobođenja Srbije
Velika antifašistička narodno-oslobodilačka skupština Srbije[1] ili Antifašistička skupština narodnog oslobođenja Srbije (ASNOS), održana je od 9. do 12. novembra 1944. godine u Beogradu, na inicijativu Glavnog narodnooslobodilačkog odbora Srbije (obrazovanog 17. novembra 1941.).[2] Pored 883 delegata zasedanju su prisustvovali: maršal Tito, dr. Ivan Ribar, u ime AVNOJ-a, general Arso Jovanović, u ime Vrhovnog štaba NOVJ, Milovan Đilas, u ime CK KPJ, Edvard Kardelj, u ime Slovenačkog narodnooslobodilačkog saveta i naroda Slovenije, Andrija Hebrang, u ime ZAVNOH-a, Mitar Bakić, kao predstavnik crnogorskog naroda, Dimitar Vlahov, kao predstavnik makedonskog naroda, Jovan Veselinov, u ime vojvođanske delegacije, dr. Rade Pribićević, u ime Srba iz Hrvatske i Koča Popović, u ime Glavnog štaba NOV i PO Srbije.
Delegati su na Velikoj antifašističkoj narodno-oslobodilačkoj skupštini Srbije predstavljali su: grad Beograd, te kragujevački, kraljevački, požarevački, mladenovački, pirotski, šabački, leskovački, niški, čačanski, kruševački, vranjski, moravski, toplički, valjevski, timočki i užički okrug. Izveštaje su podneli: dr. Blagoje Nešković o radu Glavnog narodnooslobodilačkog odbora Srbije i radu predstavnika Glavnog NOO Srbije na drugom zasedanju AVNOJ-a, Aleksandar Ranković o političkom položaju Srbije i zadacima ASNOS-a, Petar Stambolić o izgradnji i zadacima narodnooslobodilačke vlasti u Srbiji i Sreten Žujović o privredi i privrednim zadacima Srbije.
Usvojen je predlog o konstituisanju Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije, kao vrhovnog zakonodavnog i izvršnog organa državne vlasti demokratske Srbije. Izabrano je Predsedništvo ASNOS-a: dr. Siniša Stanković, za predsednika, Aleksandar Ranković, S. Simić i R. Grujić, za potpredsednike, Petar Stambolić i dr. Milorad Vlajković, za sekretare, a za članove: Spasenija Cana Babović, Milan Belovuković, Milan Bošković, Stanislav Bošković, dr. Vojislav Dulić, Života Đermanović, Mihailo Đurović, Sreten Žujović, Vlada Zečević, Živko Jovanović, Radivoje Jovanović, Svetozar Krstić, Milovan Krdžić, Moma Marković, Dobrica Matković, Milosav Milosavljević, Mitra Mitrović, Petar Mudrinić, Blagoje Nešković, Živojin Nikolić, Slobodan Penezić Krcun, Milivoje Perović, Moša Pijade, Koča Popović, Milentije Popović, Vladislav Ribnikar, Pavle Savić, Milan Smiljanić, Mita Stanisavljević, Luka Stojanović, Mijalko Todorović, Radomir Todorović, Životije Cvetković i Mihajlo Švabić.
Velika antifašistička narodno-oslobodilačka skupština Srbije donela je Odluku o odobrenju rada Glavnog NO odbora Srbije, kao i o radu njegovih predstavnika na drugom zasedanju AVNOJ-a. Odluka o konstituisanju ASNOS-a u vrhovni zakonodavni i izvršni organ državne vlasti demokratske Srbije ima ustavotvorni karakter. Skupština je odlučila da se Glavni NO odbor Srbije proširi i rekonstruiše u ASNOS, koji predstavlja vrhovni organ državne vlasti demokratske Srbije. Time je uspostavljen kontinuitet između najišeg organa vlasti ustaničke Srbije, obrazovanog novembra 1941. godine i ASNOS-a, stvorenog u gotovo oslobođenoj Srbiji.
Velika antifašistička narodno-oslobodilačka skupština Srbije izabrala je Prvu antifašističku skupštinu narodnog oslobođenja Srbije i donela odluke o ustanovljenju Suda za suđenje zločina i prestupa protiv srpske nacionalne časti, o ustanovljenju Zemaljske komisije za ispitivanje zločina okupatora i njegovih pomagača i o osnivanju Privredne banke Srbije.
Izabrano Predsedništvo ASNOS-a donelo je 1. decembra 1944. godine Odluku o ustrojstvu i poslovanju NO odbora i NO skupšitna demokratske Srbije.
Literatura[uredi | uredi kod]
Branko Petranović, "Srbija u Drugom svetskom ratu 1939-1945", Vojnoizdavački i novinski centar, Beograd 1992. godina
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Poslovnik Velike antifašističke narodno-oslobodilačke skupštine Srbije primljen na sednici od 10. novembra 1944. god. ("Službeni glasnik federalne Srbije", br. 1/45.)
- ↑ Stojčević, Dragomir (gl. ur.) "Zbornik radova iz pravne istorije posvećen Albertu Vajsu", Institut za pravnu istoriju na Pravnom fakultetu u Beogradu, Beograd, 1966., (COBISS), str. 259.
