Alba Iulia

Alba Iulia
Pogled iz zraka na centar grada Pogled iz zraka na centar grada
Koordinate: 46°04′N 23°34′E
Država	Rumunjska
Okrug	Alba
Vlast
- gradonačelnik	Mircea Hava
Površina
- Ukupna	103.65 km²
Visina	25
Stanovništvo (2011.)
- Grad	63,536
- Gustoća	613
Vremenska zona	UTC+2 (UTC+3)
Službene stranice www.apulum
Karta
Alba Iulia

Alba Iulia (njemački: Karlsburg ili Carlsburg, nekad Weißenburg, mađarski: Gyulafehérvár, turski: Erdel Belgradı ili Belgrad-ı Erdel), od slavenskog: Belgrad) je jedan od najstarijih gradova u Rumunjskoj od 63,536 stanovnika, svega par dekada prije 1992. grad je imao - 71,168 stanovnika.

Alba Iulia je administrativni centar istoimenog okruga (judet) Alba.

Geografske karakteristike

Alba Iulia leži u centru Rumunjske, duž obala rijeke Moriš, udaljena oko 270 km od Bukurešta.

Historija

Alba Iuliu izabrali su Rimljani koji su 10 km od današnjeg centra grada izgradili svoj kastrum - Apulum (koji je kasnije prezvan u Alba Iulia). Njegovi ostatci vidljivi su još i danas, a dobar dio vrednijih artefakata čuva se u regionalnom muzeju. Da je Apulum bio važan grad u Daciji navodi i Ptolomej u 2. vijeku. Od 9. do 11. vijeka grad je nosio slavensko ime Belgrad. Njegovo staro rimsko ime prvi put je dokumentirano 1097., ali se upotreba imena - Alba Iulia nastavila u latinskim dokumentima i tako osigurala opstanak tog imena.

Između 1542. - 1690., Alba Iulia bila je prijestolnica Kneževine Transilvanije. Upravo se u Alba Iuliji - 1599. tadašnji vlaški knez Mihaj Hrabri (Mihai Viteazul) proglasio vladarom Vlaške, Transilvanije i Moldavije i tako po prvi put u historiji ujedinio tri velike rumunjske provincije.

Zbog tog je Alba Iulia dobila mitsko mjesto u rumunjskom nacionalizmu, ali je odigrala i važnu ulogu u formiranju rumunjskog jezika jer su tu proradile prve štamparije. Zbog svega toga je upravo Alba Iulia odabrana za mjesto u kom je 1. decembra 1918. proglašeno ujedinjenje Kneževine Transilvanije i Kraljevine Rumunjske.

Katolička katedrala

Konačno i rumunjski kralj Ferdinand I i kraljica Marija bili su okrunjeni u pravoslavnoj sabornoj crkvi - 1922.

Znamenitosti

Od historijskih znamenitosti Alba Iulia ima romaničku katoličku katedralu iz 13. vijeka, utvrdu iz 18. vijeka i Biblioteku Batthyáneum, koju je 1784. osnovao katolički biskup Ignatius Batthyány.

U njoj se čuvaju brojne inkunabule i stari rukopisi velike vrijednosti, od kojih je najvredniji - Codex Aureus iz 8. vijeka.

Privreda

Od industrije Alba Iulia ima tvornicu prehrambenih proizvoda, obuće, kože, građevinskog materijala i vinariju.

Gradovi prijatelji

Grčka, Aigio Španjolska, Alcalá de Henares Italija, Alessandria Njemačka, Arnsberg Turska, Düzce Hrvatska, Biograd na Moru

Izrael, Nazareth Illit Italija, San Benedetto del Tronto Bugarska, Sliven Mađarska, Székesfehérvár Italija, Varese Moldavija, Kišinjev

Literatura

• The Ancient History of Herodotus (Translated by William Beloe) (1859). Derby & Jackson.
• Eutropius, Abridgment of Roman History (Translated by John Selby Watson) (1886). George Bell and Sons.
• Hitchins, Keith (2014). A Concise History of Romania. Cambridge University Press. ISBN 9780521872386. 
• Pohl, Walter (2013). „National origin narratives in the Austro-Hungarian Monarchy”. u: Geary, Patrick J.; Klaniczay, Gábor. Manufacturing Middle Ages: Entangled History of Medievalism in Nineteenth-Century Europe. BRILL. str. 13–50. ISBN 9789004244870. 

Vanjske veze

Alba Iulia na Wikimedijinoj ostavi

• Službene stranice grada Arhivirano 2003-12-03 na Wayback Machine-u (en)
• Alba Iulia na portalu Encyclopædia Britannica (en)