Akakijeva šizma
Akakijeva šizma je naziv za prvi veliki raskol između zapadnog i istočnog kršćanstva koji je trajao od 484. do 519. Povod su mu bila kristološka razilaženja, odnosno raskol unutar samog istočnog kršćanstva nastao nakon Halkedonskog sabora 451. godine, a djelomični uzrok i specifične političke okolnosti unutar Istočnog Rimskog Carstva nastale nakon pada Zapadnog Carstva 476. godine.
Pred početak šizme Istočnim Carstvom je vladao Zenon, nepopularni car čije su prve godine bile obilježene stalnim vojničkim pobunama i dinastijskim spletkama, i koji je stoga tražio podršku u Siriji, Palestini i Egiptu čije su se svećenstvo i vjernici sve više distancirali od pravovjernog, odnosno "halkedonskog" kršćanstva prihvativši umjesto toga mijafizitstvo. Zenon je stoga nastojao pomiriti dvije struje izdavši 482. Henotikon, odnosno Ukaz o jedinstvu koji je sadržavao kristološku formulu koja je trebala predstavljati kompromis između mijafizita i halkedonaca.
Iako njime nisu bili u potpunosti zadovoljni, vodeći mijafiziti su prihvatili Henotikon, uključujući aleksandrijskog patrijarha Petra Mongusa koji je od 477. djelovao u ilegali i bio od Zenona in absentia osuđen na smrt kao heretik. Zenon ga je zauzvrat ne samo pomilovao, nego i priznao za patrijarha, a zbog čega je dotadašnji "halkedonski" patrijarh Jovan Talaja prognan iz Aleksandrije.
Henotikon, međutim, nije prihvatio papa Simplicije, jedini kršćanski patrijarh čije se sjedište - Rim - tada nije nalazilo pod carskom vlašću; dijelom je to bilo zato što se Zenon sa njime nije konzultirao a niti sazvao crkveni sinod. Njegov nasljednik Feliks III je pružio Jovanu Talaji utočište te 484. tražio od Zenona i Akakija da povuku Henotikon i osude Petra Mongusa. Kada su 484. Zenon i Akakije to odbili učiniti, Feliks III je ekskomunicirao Akakija i Petra Mongusa. Akakije i Zenon to nisu prihvatili, čime su prekinute veze crkvene između Rima i Konstantinopola, odnosno po prvi put u historiji kršćanstva nastalo nejedinstvo između zapadne i Istočne crkve.
Nakon Akakijeve smrti 488. su se njegovi nasljednici Fravita (488-489) i Eufemije pokušavali pomiriti sa rimskim papama, ali su ti napori ostali bez rezultata, najviše zahvaljujući novom caru Anastaziju I koji je simpatizirao mijafizite. Politički uvjeti za kraj šizme su se stvorili tek kada je 518. na prijestolje stupio car Justin I te uz pomoć patrijarha Jovana Kapadokijskog postigao sporazum sa papom Hormizdom kojim je šizma formalno okončana 24. marta 519.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Acacian Schism, OrthodoxWiki