Žitomislići
| Žitomislići | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Opština/Općina | Mostar |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((1991)) | 198 |
| Geografija | |
| Koordinate | 43°12′10″N 17°46′58″E / 43.2028°N 17.7828°E |
  Žitomislići Žitomislići (Bosne i Hercegovine) | |
.jpg)
Koordinate: 43° 12′ 10" SGŠ, 17° 46′ 58" IGD
Žitomislići su naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Mostar koja pripada entitetu Federacija Bosne i Hercegovine. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 198 stanovnika.[1]
Geografija[uredi | uredi kod]
Naselje Žitomislići je udaljeno 18 km od Mostara uz magistralni put ka jadranskoj obali.
Istorija[uredi | uredi kod]
U okolini žitomislićkog polja postoji niz lokaliteta (gradina i tumula) koji su pripadali Ilirima, koji su ovdje živjeli u željeznom dobu. O životu u rimskom periodu svjedoče ostaci zidina rimske utvrde na brdu iznad polja, u narodu poznatom pod nazivom Kosmaj. U Žitomislićima je pronađena i rimska nadgrobna ploča, sada u Muzeju Hercegovine u Mostaru.
Ranohrišćanska bazilika[uredi | uredi kod]
Iz 5. ili 6. vijeka potiče i dvojna bazilika (basilica geminata), koja svojim tlocrtnim rješenjem predstavlja originalan primjer kasnoantičke sakralne građevine u Bosni i Hercegovini. Ukupna dužina je 17 m, a širina 25,57 m. Orijentacija je uobičajena: istok-zapad. Bila je ograđena kamenim zidom (dim. 50 x 25 m) koji je zatvarao veliko predvorje sa zapadne strane i nešto manje dvorište sa istočne strane. Južni i sjeverni zid su se uklapali u ogradni zid bazilike. Bazilika se sastoji iz sjeverne i južne crkve. U literaturi još nije dovoljno razjašnjena namjena dvojnih crkava u kasnoantičkom dobu. Sjeverna crkva je bila glavna crkva, za južnu crkvu su date razne pretpostavke. Sarajevski arheolog Đuro Basler, misli da se radi o crkvama unutar monasterijalnih zajednica.
Arheološka istraživanja obavljena su periodu 1970-1973. godine pod vodstvom Tome i Pave Anđelića, dok je konzervatorske radove vodio Ivo Bojanovski. Pokretni materijal nije sačuvan.
Na istom mjestu je otkrivena i nekropola stećaka. Cijeli kompleks je nacionalni spomenik BiH. [2]
Manastir Žitomislić sa crkvom posvećenom blagovijestima smješten je u blizini istoimenog sela, na lijevoj obali rijeke Neretve. Nalazi se uz magistralni put M17 koji vodi od Mostara prema Jadranu. Manastir je spomenik kulture BiH. [3]
Stanovništvo[uredi | uredi kod]
| Nacionalnost | 1991. |
| Muslimani | 0 |
| Srbi | 187 |
| Hrvati | 6 |
| Jugosloveni | 5 |
| ostali | 0 |
| Ukupno | 198 |
Privreda[uredi | uredi kod]
|
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
- ↑ „Ranohrišćanska bazilika - nacionalni spomenik”. Arhivirano iz originala na datum 2016-04-08. Pristupljeno 2016-05-10.
- ↑ „Manastir Žitomislić - nacionalni spomenik”. Arhivirano iz originala na datum 2016-04-08. Pristupljeno 2016-05-10.
