Šajkaški bataljon
Šajkaški bataljon je bio deo habzburške Vojne granice. Formiran je 1763, a ukinut 1873. godine. Nalazio se na prostoru jugoistočne Bačke, koja je danas poznata kao Šajkaška.
Istorijat[uredi | uredi kod]
Šajkaški bataljon je bio značajna snaga rečne flote Habzburške monarhije. Ime mu je nastalo od reči „šajka“ kako su zvali čamac, a vojnici na šajkama zvali su se Šajkaši, dok su sva naselja koja su pripadala ovoj vojnoupravnoj organizaciji bila smeštena uglavnom u trouglu između Dunava, Tise i Rimskih šančeva.
Šajkaši su bili specifičan rod habzburške vojske, koji se kretao u uskim, dugačkim brodovima, poznatim kao šajke. Šajkaši su postojali mnogo pre formiranja Šajkaškog bataljona. Ove vojne jedinice su operisale na Dunavu, Tisi, Savi i Morišu.
Habzburška carica Marija Terezija je 15. jula 1763. donela odluku o formiranju Šajkaškog bataljona, u koji su odmah ušli Titel, Lok, Mošorin, Gardinovci, Vilovo i Žabalj. Titel je određen za sedište, a major Teodor fon Stanisavljević je postavljen za prvog komandanta Šajkaškog bataljona. Već 1769. godine u sastav Bataljona uključeni su još Čurug, Kać, Gornji i Donji Kovilj, Sentivan (Šajkaš) i Gospođinci. Odmah po osnivanju, Đurđevo (1799. godine) i Nadalj (1801. godine) su takođe priključeni ovoj vojnoj formaciji.
U početku, stanovništvo na području Šajkaškog bataljona su u potpunosti sačinjavali Srbi, koji su bili hrabri i vešti ratnici. Šajkaši su učestvovali u mnogim bitkama protiv Osmanlija, a njihovo učešće je bilo od velike važnosti.
Ubrzo posle osnivanja Bataljona donet je (1764) Regulament (pravilnik, ustrojstvo) po kojem su Šajkaši, prema carevom nahođenju, bili obavezni na vršenje vojne službe u ratu i miru, na kopnu i vodi, da se brinu o opštoj bezbednosti na Dunavu, Tisi i Savi, da gone razbojnike, da sprečavaju krijumčarenje robe i novca preko reka, da čuvaju sanitarni kordon i osiguravaju bezbednu plovidbu brodova na pomenutim rekama.
Vojnici Šajkaškog bataljona učestvovali su u brojnim ratovima koje je Austrija vodila protiv svojih neprijatelja. Prvi put učestvovali su u ratu za bavarsko nasleđe (1778 – 1779). U ratovima protiv Francuske (1792 – 1815), u doba Napoleonovih ratova, Šajkaši su se borili na bojištima Holandije, Nemačke, Italije, Poljske i Francuske. Većinom su bili pontonjeri ili pešadinci. Kao Šajkaši na brodovima hrabro su se borili na Rajni u Nemačkoj (1795). Još više su se isticali u opsadama prema turskoj granici. Kada je otkriveno da turski trgovci kradom odvode ljude iz Srema u Tursku, Šajkaši su to sprečavali patrolnom službom od Surduka do Zemuna. Istakli su se i u austrijsko – turskom ratu krajem XVIII veka, naročito pri osvajanju Beograda (1789).
1852. godine, Šajkaški bataljon je transformisan u Titelski pešadijski bataljon. Ova vojna jedinica je ukinuta 1873. godine, a njeno područje tada dolazi pod civilnu vlast i biva priključeno Bačko-Bodroškoj županiji.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Stevan Slavnić, "Šajkaški bataljon od osnivanja 1763. do razvojačenja 1873. godine", Prometej-ONB "Veljko Petrović", Novi Sad-Žabalj, 2013.
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
- Šajke, Šajkaši, Šajkaški bataljon Arhivirano 2014-01-04 na Wayback Machine-u
- 250 godina Šajkaškog bataljona Arhivirano 2014-01-04 na Wayback Machine-u
- sajkaskibataljon.rs Arhivirano 2013-12-04 na Wayback Machine-u