Đurađ I Balšić
| Đurađ I Balšić Ђурађ I Балшић | |
|---|---|
| Vladavina | 1362.-1378. |
| Prethodnik | Stracimir Balšić |
| Nasljednik | Balša II Balšić |
| Dinastija | Balšići |
| Smrt | 13. januar 1378. Cetinje, Crna Gora |
| Pokop | Balša I Balšić |
| Vjera | Pravoslavac |
Đurađ I Balšić je bio crnogorski vladar koji je vladao u XIV vijeku. Bio je treći vladar iz dinastije Balšića. Prije nego što je počeo da vlada Zetom, Đurađ je sa svojom porodicom (ocem Balšom i braćom Stracimirem i Balšom) osvojio Skadar 1360. godine, ali su osvojili i Paštroviće i ostali predio između Skadarskog jezera i Jadranskog mora. Ubrzo su Đurađ i njegova porodica postali počasni dubrovački i mletački građani. Đurađev život prije vladanja obilježio je i rat sa srpskim velikašem u koji je ušao kao podrška Dubrovčanima. Rat je trajao od 1360. do 1362. kada je mir sklopljen između cara Uroša i Dubrovčana.
Vladavina[uredi | uredi kod]
Predvođeni Durađom I, Balšići su početkom 1362. ovladali Drivastom, a zatim i Ulcinjem, da bi u isto vrijeme bezuspješno pokušavali da osvoje Kotor. Nakon osvajanja Drivasta i Ulcinja, Balšići su se okrenuli Draču 1363. godine, ali stvari nijesu išle željenim tokom. albanski vlastelin Karlo Topija suprotstavio se pohodu Balšića na ovaj grad. Topija je čak uspio i da u jednom sukobu zarobi Đurađa Balšića. Mir između Balšića i Karla Topije sklopljen je tek 1366. godine, kada je Đurađ i oslobođen. Uspostavljanje mira s Topijom učinilo je sigurnom granicu države Balšića prema Drimu, što im je omogućilo da se potpuno posvete svom davnašnjem cilju - osvajanju Kotora. Zato su Balšići tokom 1367. opsjedali Kotor, ali i ovog puta bez veceg uspjeha. Bezuspješni napad na Kotor nije samo donio Balšićima vojničke i materijalne gubitke, vec im je prouzrokovao i nemalu političku štetu. Zbog napada na Kotor Balšiće je Mletačka republika stavila na listu svojih neprijatelja, a Republici se u osudi Balšića pridružio papa Urban V i srpski car Uroš čiju je vrhovnu vlast Kotor tada priznavao. Svi oni su, cijeneći prvenstveno trgovački i ekonomski značaj Kotora, pohod Balšića smatrali drskom avanturom jedne ambiciozne porodice. Da bi se od ovakvih napada sigurnije zaštitili, Kotorani, koji su do tada priznavali vlast саrа Uroša, odlučuju da priznaju vrhovnu vlast ugarskog kralja. Neuspjeh koji je Durađ Balšić doživio pod Kotorom, ublažen je osvajanjem zemlje kralja Vukašina. S kraljem Vukašinom, koga je car Uroš proglasio za savladara 1365. godine, Balšići su bili saveznici u borbi protiv zahumsko- raškog velikaša Nikole Altomanovića, pa su poslije pogibije kralja Vukašina na Marici 1371., zauzeli njegove oblasti. Tokom 1371. i 1372. godine, Durađ Balšić je zauzeo Dečane, Prizren i Peć, da bi nedugo nakon toga, zahvaljujući ženidbi Balše II sa kcerkom valonskog despota Jovana, Balšići dobili Berat i Valonu. Godinu dana kasnije, poslije sloma Nikole Altomanovića (1373.), Durađ je zauzeo i njegove oblasti prema Dubrovniku i Trebišnjici (Konavli, Dračevica, Trebinje), koje ce ostati pod vlašću Balšića tek nekoliko godina. Ovim osvajanjima, Balšici su postali najmoćniji oblasni gospodari. Država Balšica prostirala se od donjeg toka rijeke Maće do Dubrovnika, i od Lovćena do Prizrena. U posjedu Balšića bili su svi primorski gradovi osim Kotora (Ulcinj, Bar, Budva, Cavtat), te Lješ, Danj, Drivast, Podgorica, Prizren, Peć. Granica države Balšića na sjeveru nije prelazila liniju Budoš-Maganik-Komovi-Mokra planina. Đurad Balšic, koji je tada bio na čelu Zete, koristio je titulu gospodar (dominus). Đurađ Balšić vladao je Zetom do 1378. godine.